(Over)leven in Dordrecht, eind negentiende eeuw
Over een vrouw uit één stuk.
Het zal je maar gebeuren, jarenlang wonen je ouders en voorouders op het Brabantse platteland. Het is hard werken maar de maaltijd staat dagelijks op tafel. Dan verandert er echter iets. In 1884 bereikt de Industriële Revolutie ons land. Het werk wordt opeens anders verdeeld. Arbeiders zoeken hun heil in de grote steden waar ze in de fabrieken een betere baan kunnen krijgen. Dat overkomt ook Marjanneke de Kleijn. Zij en haar man Joost ‘emigreren’ van Schaijk naar Dordrecht, een grote onbekende stad en: het beloofde land!
Alles is er anders. Joost en Marjanneke hadden in Brabant een ruim huis en een mooie tuin. Nu moeten zij met hun drie kleine kinderen op één kamer bivakkeren van zo’n 20 m2 groot. In het huis waarin zij wonen zijn ze bepaald de enigen niet, ze delen de ruimte – en ook de wc – met 20 andere mensen. Staat tegenover dat Marjanneke wel stromend water uit een kraan heeft in plaats van de boerderijput waaruit ze voorheen water pompte.
Het leven in de stad is niet eenvoudig. In de negentiende eeuw, waarin dit verhaal speelt, liggen er bovendien allerlei gevaren op de loer. Besmettelijke, dodelijke ziektes bijvoorbeeld waartegen je niet ingeënt kon worden, kou die je amper de woning uithield met één kleine kolenkachel, armoede omdat het leven in de stad veel duurder is dan buiten waar je je eigen voedsel verbouwde… Het lijken misschien details, maar het gezin dat door Marjanneke met vaste hand wordt bestuurd kampt met veel problemen. Gelukkig krijgt ze in huis al snel een paar fijne vriendinnen die altijd voor haar klaarstaan. Ook de mensen van de kerk staan klaar, maar soms komt hulp te laat.
Auteur
Anneliese Vonk-van der Zanden (1958) werkte jaren in de horeca. Nadat ze het kalmer aan kon gaan doen stortte ze zich op het schrijven. Eerst hield ze het bij blogs. Ze debuteerde in 2015 met Was er maar een recept voor rouwen, een boek waarin ze, na het overlijden van haar man Theo, op persoonlijke wijze beschrijft hoe het leven verandert als je ‘geamputeerd’ wordt. Een echt ‘herkenningsboek’. Dit boek baseert ze op de verhalen van haar moeder, de kleindochter van de Marjanneke uit dit boek.
Deze historische roman is er één met een gouden randje. De auteur weet Marjanneke, haar familie en vrienden en de omgeving van het oude Dordrecht zo levensecht neer te zetten dat je als lezer ontzettend meeleeft. Je bewondert de kracht van de mensen van toen, die voor alles zo hard moesten werken en niets, helemaal niets cadeau kregen. Echte ‘Dordtenaren’ zullen dubbel veel plezier aan het boek beleven, want een losse, mooi getekende kaart van de stad wijst de weg naar belangrijke locaties. In Dordrecht, als oude stad, zijn die vast nog wel terug te vinden.
Een verrukkelijk boek. Boeiend, goed gedocumenteerd, echt een groot plezier om te lezen. De auteur kondigt aan dat ze de geschiedenis van de ‘Schaijkse familie’ ook nog eens wil uitpluizen. Dat lijkt mij een uitstekend idee. Ze zal lezers genoeg kunnen krijgen.
Anneliese Vonk-van der Zanden – Marjanneke, stoer wijf. ISBN 978-90-8243-392-0, 379 pagina’s plus kaart, €18,50. Uitgever: Beuningen: Het Weckparadijs 2019.