Het had zo anders kunnen zijn
De zestigjarige hoofdpersoon, een succesvolle toneelschrijver, denkt terug aan enkele essentiële gebeurtenissen uit zijn verleden. Hij komt er achter dat er misverstanden waren. Zijn leven had heel anders kunnen verlopen.
De hoofdpersoon kijkt terug op een gelukkige jeugd. Zijn ouders waren heel sympathiek. Hij had een oudere zus met wie het niet zo boterde en er was een pleegzoon met wie hij zich zeer verbonden voelde. Ze hielden van dezelfde muziek: Dylon en Bach. Ze begrepen elkaar ook goed. Toen de ‘ik’ een keer de volgende zin uitsprak: Het is zo stil dat je de stilte kunt zien, kon zijn pleegbroer Sander dit beamen. Toch bleef er een zekere reserve tussen hen.
In dit kalme en gevoelige boek gebeurt weinig gewelddadigs. Toch is er een heftige gebeurtenis. Bij de buren is er sprake van mishandeling. De buurman heeft een oorlogstrauma en regelmatig slaat hij zijn vrouw. Op een dag gebeurt dit in de tuin. Als de vader van de ‘ik’ tussenbeide komt wordt hij neergeslagen. De buurman belandt in een inrichting. Zijn vrouw verhuist en gaat alleen wonen zonder haar zoon. Deze komt als pleegzoon in het gezin van de hoofdpersoon en wordt daar liefdevol behandeld. De ík’ en Sander zitten samen op de dezelfde middelbare school. Na het examen gaat Sander in Groningen studeren en zien ze elkaar niet meer.
Auteur
Thomas Verbogt (1952) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde. Als schrijver debuteerde hij in 1981 met de verhalenbundel De feestavond. Deze veelzijdige auteur schrijft verhalen, romans, toneelstukken en columns voor de Gelderlander. Vaak bevatten zijn werken autobiografische elementen en staat de thematiek van de herinnering centraal, wat ook in deze roman het geval is.
De hoofdpersoon is een zeer tevreden man die goed tegen alleen-zijn kan, maar af en toe verblijft er enige tijd een steeds andere vrouw bij hem. Meestal zijn ze bijzonder en artistiek. Het zijn geen moeilijke veroveringen, want na een toevallige ontmoeting in de trein, in een theater of café ontstaat er al snel een mooie relatie. Het langst blijft Kaia. Hoewel ze ook soms langdurig afwezig is omdat ze dan op tournee gaat met een illusionist. Ze raakt zwanger en ze denkt dat de ‘ik’ de vader is. Het kind wordt geboren en met liefde vervult hij de rol van vader. Na enige tijd gaan ze weg. Het afscheid is geen drama, de mooie herinnering blijft.
‘Ik’ denkt nog wel vaak terug aan een beloftevolle jeugdliefde. Hij was verliefd op Martha. In een romantische brief nodigde hij haar uit voor een ontmoeting. Er waren maar liefst vijf versies nodig voor hij tevreden was over de definitieve brief. Ze kwam niet opdagen en verdween uit zijn leven. De brieven bewaarde hij en hij zou haar nooit vergeten. Samen met de mislukte vriendschap met zijn pleegbroer zijn dat de teleurstellingen en raadsels uit zijn jeugd die hem bezig blijven houden. Het slot geeft wel de nodige antwoorden.
Een prachtig boek om genietend te lezen. Schitterend van taal, vaak poëtisch, beeldend en abstract. De uitspraak over de stilte, waaraan de titel ontleend is, vormt daarvan een voorbeeld.
Thomas Verbogt – Als je de stilte ziet. ISBN 978-90-468-2662-1, 256 pagina’s, € 20,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2020.