Vakwerk
Het literaire werk van een selectie Nederlandse, Belgische en internationale muzikanten
Pepijn Lanen, Bob Dylan en Herman Brood. Zomaar wat namen van veel muzikanten die niet alleen een instrument, maar ook de pen ter hand namen. Een groot aantal waaruit de auteur moest kiezen, want hij had er met gemak honderd in zijn boek kunnen opnemen.
Het werden er uiteindelijk dertig. Dertig voornamelijk westerse stemmen, uit de tweede helft van de twintigste eeuw en het begin van de 21e eeuw. Artiesten die wereldberoemd werden, zoals Dylan, Garfunkel en Cohen, maar ook muzikanten die alleen in Nederland en België naam maakten. Een verrassend voorbeeld van die laatste categorie is de Belgische zanger Adamo. Hij had met onder andere Vous permettez monsieur een dikke hit, maar bracht ook de roman Le souvernir du bonheur est encore du bonheur uit (2001).
Redacteur
Literatuurdocent en Leonard Cohenexpert Francis Mus (1983) is als onderzoeker verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij reisde de wereld rond op zoek naar de echte Leonard Cohen, sprak bevoorrechte getuigen, dook in de Cohen-archieven in Toronto en klopte bij hem thuis aan in Montreal. Over Cohen publiceerde hij De demonen van Leonard Cohen (2017).
Populaire zangers die literatuur schrijven blijkt dus een heus fenomeen te zijn. En dit boek wil in de eerste plaats daarvan een illustratie zijn. Er staan alleen artiesten in die zich serieus waagden aan een literair avontuur. Gemotiveerde mensen, zoals John Lennon, de Beatle die al sinds zijn kindertijd graag schreef en in 1964 In His Own Right uitbracht.
Het genre dat het meest door de muzikanten is gekozen is de roman. Een verhaal waarin de hoofdpersoon vaak het alter ego is van de auteur. Maar ook andere vormen zijn gebruikt, zoals theaterstukken, stripverhalen, detectives (Jo Nesbø ) en een graphic novel (Pepijn Lanen). Overigens zijn het slechts die laatste twee, die samen met Bob Dylan ook echt uitblinken binnen hun genre.
Belangrijk om te weten is dat de literaire werken in dit boek niet worden niet uitgelegd of geïnterpreteerd. Noch worden er een veelheid aan kenmerken genoemd. Geen lijstjes afvinken dus. Wel worden ze beschouwd als klankbord: waarmee de artiest een andere manier hanteert om na te denken over zijn of haar werk of om zich te uiten. Dat laatste maakt dit boek interessant omdat daardoor de muziek van de artiesten beter kan worden begrepen. Grondtonen worden hoorbaar – bouwstenen, principes, motieven en ambities, die het creatieve proces meedragen.
Op de fotopagina’s bij elk hoofdstuk wordt de titel van één literair en één muzikaal werk vermeld. Het gaat telkens om een persoonlijke keuze van de bijdrager: twee ijkpunten binnen het literair-muzikale oeuvre van de besproken artiest.
Al met al is dit een zeer interessant boek geworden met bijdragen van talloze recensenten die weten waar ze het over hebben. Hoewel sommigen van hen iets te nadrukkelijk hun best doen om hun bijdrage een artistiek aura te geven is het over het algemeen vlot leesbaar. Interessant voor iedereen en een must read voor de echte liefhebber van popmuziek. In één woord: vakwerk.
Francis Mus (redactie) – Grondtonen. Als muzikanten schrijvers worden. ISBN 978-90-00-36882-2, 382 pagina’s, Amsterdam: Unieboek / Het Spectrum 2020.