Roddel en achterklap verscheuren hechte familie
Armoede brengt een moeder ertoe een beslissing te nemen die tot roddels en achterklap in het dorp leiden. Haar dochters reageren op hun eigen manier hierop.
In de hak van Italië staat het huis van Teresa, Angelina en hun ouders. Als je tenminste van een huis kan spreken: er is één kamer. Door een gordijn in het midden is er een woon- en een slaapgedeelte gecreëerd. De meeste gezinnen leven in grote armoede. En dan breekt ook de oorlog nog uit. De vader wordt opgeroepen. En zo blijven de meisjes, hun bloedmooie moeder Caterina en haar schoonmoeder Assunta achter.
Fascistische agenten komen de huizen binnen om waardevolle spullen in bezit te nemen. Om de mensen te laten weten wie de macht heeft vernielen ze van alles. Verstard staan de vier vrouwen dit alles te bekijken, totdat een elegante gestalte het huis betreedt: Personé, gekleed in een mooi kostuum, met geitenleren schoenen en geurend naar een exotisch parfum. De enige die blij is hem te zien, is Angelina. ‘Ik ken hem. Hij is de baron,’ zei ze tevreden.
De dag daarop bezoeken de meisjes met Caterina het prachtige landgoed van de baron. Terwijl Personé hun moeder het huis laat zien, spelen Teresa en Angelina in de mooi aangelegde tuin. Na afloop van de bezichtiging hebben ze voor een week eten. En zo komen ze de oorlog door.
Auteur
Rosa Ventrella is geboren in Bari, Zuid-Italië, en woont in Cremona, Lombardije. Ze heeft moderne geschiedenis gestudeerd. Haar boek Een fatsoenlijke familie is in vele talen vertaald en wordt ook verfilmd. Ze geeft veel lezingen over de positie van vrouwen, die in haar boeken terug te vinden is. Ook dit werk beschrijft in hoge mate de gevoelens en zorgen van vrouwen.
Vader keert terug uit de oorlog, maar het leven is hard. Hij sluit zich aan bij de communisten die in opstand komen tegen de baron. Door diens handlangers worden ze echter keer op keer in elkaar geslagen. Als de zoon van de baron uit het noorden, waar hij gestudeerd heeft, terugkomt, zet Personé voor de arbeiders duidelijk uiteen hoe de zaken ervoor staan. ‘…sommige dingen kun je nu eenmaal niet veranderen. Moeten niet veranderen. Tot nu toe hebben jullie altijd respect voor mij gehad. En ik vraag jullie vanaf nu evenveel respect te betonen aan mijn zoon.’
Zo blijven de parallelle werelden in stand gehouden. Alleen Angelina legt zich daar niet bij neer. Maar haar beslissing om uit haar milieu te stappen leidt tot verstrekkende gevolgen.
Het verhaal wordt in retrospectief verteld door Teresa. Ze is dol op haar jongere zusje, maar de twee verschillen in hoge mate. Waar Teresa stil en breekbaar is, is Angelina levenslustig en overmoedig. En dat heeft voor beiden consequenties.
Schrijnend is de armoede die van de pagina’s afspat. De auteur weet de lezer mee te nemen naar het Zuid-Italiaanse dorpje waar de mensen alles van elkaar weten en de roddels welig tieren. Niet voor niets wordt zij de Elena Ferrante uit Bari genoemd. Als je eenmaal in het verhaal zit laat het je niet meer los.
Rosa Ventrella – Giftige tongen. Vertaald uit het Italiaans (La Malalegna) door Dorette Zwaans en Rianne Aarts. ISBN 9789 40161 280 7, 288 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: Xander Uitgevers 2020.