Afvallige moslima
Bloemendaals gezin ontmoet een Somalische vluchtelinge die ze in dienst nemen als oppas. Ze blijkt een groot zangtalent te zijn. Als ze openlijk afstand neemt van haar geloof komen zij en haar werkgevers in ernstig gevaar.
Een joods gezin, de ouders zijn tweede generatie Holocaustslachtoffers, bevindt zich in New York. Ze hebben al drie kinderen en willen nu trouwen. De huwelijksvoltrekking vindt plaats in het appartement van een rabbijn. Vanuit dat appartement zijn ze getuige van de aanslagen op de Twin Towers. Ze zien het gebeuren, ook het instorten van een toren. De tocht naar hun hotel door het stof en de chaos is meesterlijk beschreven.
De rest van de roman speelt zich af in en rondom hun villa in Bloemendaal. Bij toeval ontmoeten ze Amal, een Somalische vluchtelinge die in een naburig azc woont. Ze draagt een hoofddoek en de traditionele kleding van een moslima. Amal is goed geïntegreerd, want ze spreekt vloeiend Nederlands. Na verloop van tijd treedt ze in dienst als kindermeisje. Al gauw blijkt dat ze een prachtige stem heeft. Ze wordt opgegeven voor het muziekprogramma De Stem. Een programma zoals The Voice. Bij haar eerste optreden vindt er een soort ‘striptease’ plaats: de hoofddoek gaat af en ‘de lappen’ gaan uit. Dit zo openlijk afstand nemen van de islam brengt Amal en haar omgeving in een gevaarlijke situatie.
Auteur
Jessica Durlacher (1961) is de dochter van de schrijver G.L Durlacher, hij overleefde Auschwitz. Ze studeerde Nederlands en werkte voor tijdschriften als criticus en columnist. In 1997 debuteerde zij met de roman Het geweten. Andere romans: De dochter, Emoticon, De held. Voor film en theater schreef ze samen met haar man Leon de Winter Anne, een bewerking van het dagboek van Anne Frank.
Het verhaal wordt verteld door de hoofdpersoon Zelda Wagschal. Het grootste gedeelte bestaat uit een flash back. Het zijn haar herinneringen. Van de personages komt de ik-figuur heel goed uit de verf. Vooral haar rol als moeder is heel natuurlijk en geloofwaardig. Dat geldt niet voor haar rol als echtgenote. Het huwelijk met Bor is nogal afstandelijk, zelden is er ruimte voor enige intimiteit en in crisissituaties biedt hij haar geen steun. Wel spreekt ze bewonderend over hem. Zij vindt hem bijvoorbeeld een rechtvaardige. Er ontstaat een heel pijnlijke situatie als blijkt dat Bor zonder kennis van Zelda al het spaargeld blijkt te hebben uitgegeven. Het beroep dat Zelda uitoefent is psychotherapeute. Haar beroepsactiviteiten spelen maar een kleine rol.
Wat te denken van Amal? Aanvankelijk is ze een vrome, Somalische asielzoekster. Als ze de islam de rug heeft toegekeerd schrijft ze als anti-islamactiviste artikelen in gerenommeerde kranten. Dat is wel heel bijzonder. Overigens verdwijnt ze na haar tv-avontuur bijna geheel uit beeld, een nogal abrupte wending in het verhaal. Enkele keren duikt ze toch weer op. Het meest verrassend is haar verschijning aan het eind in een tv-reportage van de inauguratie van een nieuwe, nota bene vrouwelijke president van de VS. Amal zingt bij de plechtigheid.
De stijl in deze roman is zeer verschillend. De schrijfster kan heel goed bepaalde situaties beschrijven. Een hoogtepunt is de beschrijving van de eerste ontmoeting met Amal in de sneeuw. Een zwarte prinses leek ze, zoals ze daar voortschreed, van top tot teen gehuld in doeken uit een andere wereld….haar Afrikaanse outfit stak af tegen het wit van de sneeuw. Met kleine stapjes kwam ze vooruit in die donkere lappen van haar. Een andere mooie beschrijving is die van het voormalige krankzinnigengesticht waarin het azc zich bevindt. Er heerst daar een bijna lugubere sfeer.
De stijl van het beginhoofdstuk met de ramp in New York is strak, zonder veel zijpaden. Verderop wordt er wel veel bespiegeld en gereflecteerd, wat de lezer soms wat ongeduldig maakt. Wanneer gebeurt er weer iets? Gelukkig is er ook sprake van veel spannende situaties en bijna thrillerachtige elementen. Sommige acties gaan soms wat ver.
Zonder meer een boeiende en interessante roman.
Jessica Durlacher – De Stem. ISBN 978-90-295-4193-0, 430 pagina’s, € 24,50. Amsterdam: De Arbeiderspers 2021.