Tv-ster zoekt de oorlog van haar vader
Vader en dochter, twee levensverhalen vervlochten.
Vijfenzeventig jaar na de Tweede Wereldoorlog zijn de meeste getuigen van die verschrikkelijke gebeurtenis niet meer in leven. Betekent dit ook een einde aan de gruwelverhalen? Nee, want die zijn regelmatig overgedragen aan de volgende generatie en hebben ook daar niet zelden hun gruwelijke littekens achtergelaten.
Eliazar Keijl was een joodse verzetsman met een vervalst niet-Joods persoonsbewijs. Al zijn familieleden verloor hij in de concentratiekampen. Nadat hij werd opgepakt werd hij gedeporteerd naar Sachsenhausen. Hij overleefde dat kamp en de Dodenmars vlak voordat het kamp werd bevrijd.
Zwaar getraumatiseerd en veertig kilo lichter keerde hij terug in Nederland. Hij veranderde zijn naam in Ed Keyl. Hij ‘moest’ trouwen en werd vader van drie dochters. De oudste dochter heette Catherine, inderdaad, de latere tv-ster Catherine Keyl die met haar shows miljoenen kijkers aan zich wist te binden. Altijd op zoek naar de waarheid. Maar – en dat wisten haar kijkers niet – ook altijd op zoek naar de waardering van haar vader die haar zo hard opgevoed had. Ed Keyl was uit de oorlog teruggekomen met een grote post traumatische stress stoornis en hij wilde zijn dochters harden en weerbaar maken voor het geval er wéér een bezetting zou komen. Vader kon op elk moment luidruchtig uitvallen over de verschrikkelijke dingen die hij in het kamp had meegemaakt en anderen beschimpen over hun eigen kleine oorlogsleed. Dochter Catherine voelde zich niet-geliefd. Ze deed het in zijn ogen immers nooit goed genoeg? Aandacht van de bovenmeester voelde goed, ook toen deze zich aan haar vergreep: Het geeft me het heerlijke gevoel dat ik er toch mag zijn.
Auteur
Catherine Keyl (1946) is bekend als presentatrice van verschillende tv-programma’s. Ze werkte voor Hier en NU, AVRO’s Televizier en De 5 Uur Show. Voor RTL4 presenteerde zij zes jaar lang de show Catherine die dagelijks meer dan één miljoen kijkers trok. Ook maakte zij voor de EO het programma Catherine zoekt God.
Geobsedeerd door het oorlogsverleden van haar vader dook ze, na vaders dood, de geschiedenis in. Ze reisde daarvoor onder meer naar concentratiekamp Sachsenhausen. Op die manier leerde ze haar vader pas echt kennen. Ze kreeg begrip voor zijn verkrampte manier van leven, voor zijn manier van opvoeden. Pas op zijn sterfbed had vader haar verteld hoe veel hij van haar hield en hoe trots hij op zijn dochter was.
In dit autobiografische boek vertelt de schrijfster niet alleen over haar eigen getroebleerde jeugd, die werd gedomineerd door de gecompliceerde verhouding met haar vader. In hoeverre werd ze beschadigd door de bovenmeester?
De lezer krijgt tevens een inkijk in Catherines carrière. Hoe was het om als vrouw tussen de mannen te werken? Wat maakte haar zo gedreven om altijd nét datgene te vertellen wat anderen niet boven tafel kregen?
In haar nawoord waarschuwt de auteur tegen het opnieuw oprukkende antisemitisme. In de epiloog maakt ze de balans op van de zoektocht naar haar vader. Ze komt achter zijn geheime levens, ontdekt waarmee hij zich in de oorlog écht heeft beziggehouden en realiseert zich ook: ik had nooit geboren mogen worden van de nazi’s. Ze wilde dat vader trots op haar was en zegt nu: ‘Ik ben razend trots op je pap.’ Maar ook: ‘Ik wist helemaal niets van hem.’
Het boek is opgebouwd uit vrij korte hoofdstukken, wat prettig leest. Wel moet de lezer bij elk nieuw hoofdstuk even schakelen, maar dat is duidelijk aangegeven en daarom uitstekend te doen. Een tv-vakvrouw als Keyl heeft als talent anderen een verhaal te kunnen ‘onttrekken’. In dit ontroerende en persoonlijke boek vertelt ze nu eens haar eigen verhaal. Een warm en heldhaftig verhaal over vader en een dochter die bekend is, maar die niemand kent zoals ze nu verschijnt in dit boek.
Een welkome aanvulling op de nog steeds toenemende oorlogslectuur.
Catherine Keyl – Oorlogsvader. Een herinnering. ISBN 978-90-8975-839-2, 168 pagina’s, € 17,50. Meppel: Just Publishers 2021.