Hippies in de jaren 70
Twee jongeren ontsnappen aan hun verstikkende opvoeding en zoeken vrijheid in Amsterdam.
Knikkerkoning is een roman in drie delen. In het eerste deel wordt de jeugd beschreven van de twee hoofdpersonen Anne en Otto. Otto groeide op in Drenthe. Hij was een begaafde jongen die in veel zaken de beste was, bijvoorbeeld in knikkeren, schaken, dammen en gitaar spelen. Hij had een strenge vader die in Indië KNIL-militair was. Als Otto op een keer zo is mishandeld dat er bloed aan de muur zit en besluit hij naar Amsterdam te gaan: het beloofde land van hippies en flowerpower.
Anne groeit op in Finland. Haar moeder verwacht veel van haar dochter, wat ze als beklemmend ervaart. Als ze een keer met vakantie gaat naar Amsterdam besluit ze daar te blijven. In het tweede deel wordt beschreven hoe beiden worden opgenomen in de kringen van de hippies en de krakers.
Anne en Otto ontmoeten elkaar in het Vondelpark. Ze gaan samenwonen in een kraakpand. In het derde deel zijn ze getrouwd en hebben ze een dochter. De dochter Jane vertelt over de verslaving van haar moeder aan drank en pillen.
Auteur
Kira Wuck (1978) is dochter van een Finse moeder en een Indonesische vader. Ze studeerde aan de Schrijversvakschool in Amsterdam. Haar poëziedebuut Finse meisjes verscheen in 2012. Ze won er de Van der Hoogtprijs mee. In 2016 verscheen haar verhalendebuut Noodlanding. In 2018 verscheen haar tweede poëziebundel De zee heeft honger. Vier jaar werkte ze aan de autobiografische roman Knikkerkoning. Dat de roman autobiografisch is wordt benadrukt door twee foto’s achterin het boek. Er is een foto van het Finse gezin waarvan zij deel uitmaakte en een trouwfoto van haar ouders, Anne en Otto,
De grootste verdienste van dit boek is het schetsen van een tijdsbeeld. Van binnen uit wordt beschreven hoe het toeging bij de hippies in de jaren 70. Zowel Anne als Otto voelen zich verlost van een beklemmend milieu en ervaren vooral vrijheid. Als Anne met haar vriendin voor het eerst in het Vondelpark komt ziet ze de hippies die op kleden liggen, elkaars haar kammen, vrijen of slapen. Ze hoeven niet te studeren, ze hoeven van niemand iets. De meisjes worden direct opgenomen in de groep. Anne zegt Het is net alsof we opnieuw zijn geboren.
Bij Otto verloopt de kennismaking met Amsterdam wat anders. Zijn eerste handeling is een slaapplaats zoeken. Die vindt hij in de slaapboot. De volgende dag gaat hij met zijn gitaar naar de tunnel onder het Rijksmuseum om Bob Dylon-songs te spelen. Hij maakt kennis met Ron, een hippieachtige figuur die hem vraagt: Wie wil je zijn? In Amsterdam kun je iedereen zijn. Ron gaat met Otto naar een tweedehandskledingzaak waar ze een passende outfit aanschaffen. Hij slaapt bij Ron en samen roken ze hasjiesj. De volgende dag helpt Ron hem bij het kraken van een flat.
Toevalligerwijs worden zowel Anne als Otto opgevangen door Ron. Dit is een raadselachtige figuur. Aan de ene kant is hij zeer behulpzaam, maar aan de andere kant heeft hij soms kwaadaardige kanten. Voor Otto is hij het meest behulpzaam. Maar zijn plannen met Anne zijn slecht. Het lijkt er veel op dat hij opereert als pooier. Het is merkwaardig dat de roman hierover zo vaag blijft. Het gedrag van Anne is heel vreemd. Gewillig laat ze toe dat Rob haar ‘verhuurt ’aan een man. Hij geeft haar een pilletje, dat maakt haar nog gewilliger. De andere dag krijgt ze geld van Ron. Al die tijd is er bij haar geen verzet en over haar gevoelens vernemen we niets. Dit geldt ook voor de andere personen. De persoonsbeschrijvingen zijn oppervlakkig, het is kenmerkend dat het boek zwijgt over gevoelens. Het lijkt of deze personen constant in een roes verkeren van drank en drugs.
Een bevreemdende gebeurtenis is het huwelijk van Anne en Otto. Ze hebben elkaar ontmoet bij Gritto, eveneens een pooier. Anne wordt door hem mishandeld en Otto bevrijdt haar en ze gaat bij hem wonen. Als Otto door de politie wordt opgepakt voor een hele serie vergrijpen moet hij naar de gevangenis. Vrienden zeggen dat Otto met Anne moet trouwen. Als de rechter dit hoort zal hij Otto niet veroordelen. Ze gaan inderdaad trouwen en Otto krijgt vrijspraak. Een wat ongeloofwaardige gang van zaken. Ze gaan op huwelijksreis naar Parijs. Het is onduidelijk hoe ze dit kunnen betalen. Het toppunt van ongeloofwaardigheid is hun bezoek aan Brigitte Bardot.
De beschrijving van enkele jongeren die als hippie leven in de jaren 70 is vooral realistisch. In andere boeken wordt deze periode vaak geïdealiseerd en geromantiseerd. Wuck toont ook de zwarte kanten van het hippiebestaan: de verslaving en de criminele activiteiten: Otto komt in de gevangenis, Anne raakt ernstig verslaafd. Aan de andere kant ervaren ze een ongekende vrijheid. Zo krijgen we een wat genuanceerder beeld van de hippietijd.
Kira Wuck – Knikkerkoning. ISBN 978-94-6381-005-0, 207 pagina’s, € 20,99. Amsterdam: Uitgeverij Podium 2021.