Genot kan niet zonder pijn
Gedichten over het Dionysos-ritueel: het verscheuren van een mens met als doel het vereren van Dionysos.
Op verscheidene manieren worden we in aanraking gebracht met wrede verhalen uit de Griekse mythologie. Het begint al met de titel: Sparagmos. Zo heet het Dionysos-ritueel. In een roes wordt het lichaam van een mens of een dier uiteengereten. De afbeelding op de cover is de illustratie van dit offer dat Dionysos tevreden moet stellen. Maenaden (vrouwelijke volgelingen van Dionysos) staan op het punt Pentheus te verscheuren. Dan is er ook nog het motto: jagend op bloed van de bokkendood, op de vreugde van het rauwe vlees, een citaat uit de Bakchanten van Euripides. Een kleine studie van deze Griekse mythen is wel verhelderend. Gaat de hele bundel over wreedheid, wraak, bloeddorst en dood? Gelukkig niet. Hoewel enkele keren over wormen wordt gesproken, diertjes die aan de dood doen denken.
Auteur
Hans Dekkers (1954) studeerde sociologie in Nijmegen. In de jaren tachtig maakte hij deel uit van bands als Bazooka en Das Wesen. Nu schrijft hij korte verhalen, romans, gedichten, essays en Theaterstukken. In 1994 verscheen zijn eerste roman Begrafenis van de sardine.
In de eerste afdeling Parodos: een oude stilte komen we in de gedichten elementen tegen van het ritueel, een paar versregels uit verschillende gedichten die dit illustreren:
Bang, afkerig van het schrille licht.
wordt de grote aap tot op het bot uiteengereten.
daar zijn de feestgangers, de clowns
de zomer met smoorheet zonnenzand
ze villen de man tot op zijn organen
ruk me uiteen, dierbare vriend,
Ook in het gedicht Waar de pekelzielen dwalen komt het ritueel voor.
…..waar gehuld in hertenvellen,
razende vrouwen met haren van klimop
zich op het vlees werpen,
De bundel bevat ook gedichten die niet parados als thema hebben. Een heel afwijkend gedicht is De hondmoeder. Het gedicht kent ook wel gewelddadigheid, maar is ook humoristisch en vertederend. Een moederhond is bezorgd om haar jongen. Ze hebben honger, maar de bazin vergeet hen omdat ze dronken is. De moederhond straft de bazin.
Baboule grijpt het oude vrouwtje bij de strot,
bijt zich een weg door haar muffe vlees en
knappend kraakbeen,
ze zal in het nieuws komen
ze zal geschiedenis maken,
ze zal in elk sensatieblaadje staan
de buurman komt binnen, overziet de scene,
slaat de teef met een honkbalknuppel dood,
de pups worden verdeeld onder de kennissen.
Veel gedichten zijn raadselachtig, vereisen nadere studie, je moet ze verschillende keren lezen. Wat te denken van de volgende strofe:
vuur in zijn houten gezicht, mijn vissendier
kent de altaren en offerplaatsen van zand,
de mausolea van op verre kusten aangespoelde
relikwieën, hij kent de tralies van de hemel
Een grote tegenstelling op dit gedicht is het daarop volgende met de titel Death valley. Het begint bij een viskraam op het Zandvoortse strand. Een vader koopt een groene bom voor hem. Het verhaal kent het volgende vervolg.
vijftig jaar later bestelt deze man een maaltijd in Furnace Creek,
Death Valley, op zijn bord ligt een kleffe vegaburger, daarnaast
een rauwe halve rode ui en chips, maar dit troepvoer
wordt vergezeld van een sieraad:
een glanzende zure bom
een openbaring: de bom als redding van een maal
Deze nieuwe bundel van Hans Dekkers bevat veel gedichten met een duistere kant: geweld, bloederige details. De leus ‘Genot kan niet zonder pijn’ kun je er niet zo snel in herkennen. De pijn overheerst, Gelukkig is er ook wat lichtvoetigheid, zelfs met de gedichten over de wormen. Het lied van de wormen eindigt met zwarte humor: ten slotte open ik de deuren en laat ze binnen: wormen met 200 km per uur.
Een interessante bundel die wellicht niet bij iedereen in de smaak zal vallen en die zich niet leent voor oppervlakkig lezen. Je moet niet blijven steken in de letterlijke betekenis. Ondanks de soms gruwelijke inhoud gaat het vaak om fascinerende gedichten.
Hans Dekkers – Sparagmos. ISBN 978-90-284-4515-3, 55 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2021.