De lokeend
Het meisje Zelma is eerst ‘lokeend’ in dienst van een jeugdbende. Later probeert ze enkele mannen gelukkig te maken.
Wat een recensent nooit mag doen: de afloop voorspellen, doet Grunberg heel nadrukkelijk. In Taormina op Sicilië zal Zelma de dood vinden. Dit is niet storend, want de voorgeschiedenis is bijzonder boeiend.
Het leven van Zelma begint heel tragisch. Toen ze acht jaar was verliet haar moeder het gezin om te gaan samenwonen met een vriendin in Canada. Het contact met haar vader was goed, maar kende te weinig liefde. Uit balorigheid en het verlangen om dure spullen te kopen werkte ze mee in een jeugdbende.
De roman komt pas goed op gang als Zelma, steeds bij toeval, mannen ontmoet die ze op vele manieren helpt. Haar eerste contact heeft ze met Rasmus, een beroemde operaregisseur. Ze gaat een tijdje met hem samenwerken. Daarna ontmoet ze Jona, een wat oudere acteur. Hij is bekend en tweevoudig winnaar van de Louis d’Or. Met hem krijgt ze verhouding. Beiden ontkennen dat er sprake is van liefde. Er zijn allerlei manieren om een stel te worden, wij werden het door te doen alsof we het niet waren. We leefden in ontkenning en we genoten ervan. Als laatste komt een Zweedse scenarist genaamd Per op haar pad, hij is de chauffeur van Rasmus. Per is bezig met het schrijven van een filmscript. Hij dacht dat dit een groot succes zou worden. Later gaat hij samen met Zelma en Jona naar Taormina om daar een vakantie door te brengen. Hun vriendschap wordt steeds hechter. Met beide mannen heeft ze seks. Toch stevenen ze af op een gruwelijk einde.
Auteur
Arnon Grunberg (1971) is een gevierde en vaak bekroonde schrijver die tegenwoordig in New York woont. In 1994 verscheen zijn debuut Blauwe maandagen (Anton Wachterprijs) , gevolgd door romans zoals Figuranten, Fantoompijn (AKO-literatuurprijs) , De asielzoeker (AKO-literatuurprijs) en Tirza ( Libris Literatuurprijs). In 2009 kreeg hij de Constantijn Huygensprijs voor zijn hele oeuvre. Grunberg schrijft ook columns, essays, recensies, korte verhalen en reportages in diverse kranten en tijdschriften.
Grunberg wilde een roman schrijven over de wereld van het theater. Is het toevallig dat de roman vijf hoofdstukken telt, hetzelfde aantal als de hoeveelheid bedrijven in een klassiek drama? Zelma is betrokken met het maken van een opera. Ze zoekt jonge zangers en begeleidt de librettist. Bij de première staat ze in de coulissen en is daar getuige van de reacties van het publiek, zowel applaus als boegeroep. Dan is er nog haar relatie met de acteur die zijn rol in Antigone instudeert. Met de keuze van dit stuk heeft de schrijver natuurlijk een bedoeling. Deze gedeeltes die handelen over het theater vormen zeker een verrijking.
Wat betreft de keuze van zijn personages hebben we zeker te maken met ongewone types die er vreemde gewoontes op na hebben. Het is opvallend dat ze de dingen die op hen afkomen laten gebeuren. Ze maken zelden eigen keuzes. Als lezer kom je er niet achter waarom bepaalde zaken worden besloten. Heftige emoties ontbreken. Zo is Rasmus zeer gelaten als de recensies van zijn opera vernietigend zijn. Diezelfde gelatenheid zie je bij Zelma als haar moeder ineens verdwijnt. Ook de seks wordt vrij vlak ervaren, het gebeurt gewoon en van opwinding is geen sprake. Zelma is een sympathiek meisje dat graag anderen tevreden maakt, maar ze voelt zich leeg.
De schrijver kiest vaak voor absurde situaties. Rasmus maakt een opera over Syrië: Engel in Aleppo. Het gaat over de vluchtelingenproblematiek. Er moeten ook vluchtelingenkinderen meedoen, ze vormen een koortje. Zelma begeleidt hen. Het is dramatisch, maar in zekere zin ook komisch. Dat geldt ook voor de figuur van de librettist, grote moeite met ademen heeft. Hij moet voortdurend pufjes nemen. Ook hier geldt weer zielig, maar ook hilarisch.
Deze nieuwste, originele roman van Grunberg mag zeker geslaagd worden genoemd, de stijl is superieur. Het boek is zeker niet saai, je legt het moeilijk weg.
Arnon Grunberg – De dood in Taormina. ISBN 978-90-388-1019-5, 318 pagina’s, € 23,50. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar 2021.