Peter Stuyvesants zilveren gesp
Nederlandse zeevaarders in de 17e eeuw die vechten, kapen en veroveren.
In de zeventiende eeuw waren de Nederlanders heel actief in het Caribisch gebied en in Oost-Amerika. In dezelfde tijd en in de eeuw erna bestaat er een drukke slavenhandel. De uit Afrika afkomstige slaven waren nodig in de koloniën.
Het boek bevat twee verhaallijnen. Cornelis Evertsen de Jongste vertrekt uit Zeeland om met zijn vloot orde op zaken te stellen in de overzeese gebiedsdelen. Ze veroveren eilanden op de Engelsen en de Fransen. Tenslotte heroveren ze Nieuw-Amsterdam, het latere New York. In de andere verhaallijn gaat het om een gesprek van de Mulat Kofi Kumase die vertelt over zijn belevenissen: zijn moeder werd als slavin verhandeld en hij maakte dat als kind mee.
Auteur
Lars de Brabander is een veelzijdig ondernemer met luchtvaart als rode draad door zijn carrière. Hij werd geboren en groeide op in Curaçao. Hij volgde een toeristische opleiding in Nederland. Zijn werk vond hij bij verschillende luchtvaarmaatschappijen. Zijn reizen over de wereld leverden inspiratie voor een tweetal boeken. Later raakte hij bevlogen door de Gouden Eeuw en schreef hij zijn eerste serieuze historische roman, De herovering van New York. Voor een groot deel berust dit boek op authentieke gebeurtenissen. Hij gebruikte hiervoor logboeken en raadpleegde archieven.
Het boek begint in 2001. Sarah van Yperen, nakomelinge van een slavin, bezoekt Manhattan. Ze vindt een zilveren gesp. Later blijkt dat deze had toebehoord aan Peter Stuyvesant. Terwijl ze daar in een park zit ziet ze hoe een laag vliegend vliegtuig zich boort in een van de torenhoge gebouwen van Manhattan. Een wonderlijk begin van deze roman. Wat is de relatie met het veroveren van Nieuw Amsterdam door de vloot van de Zeeuw Cornelis Evertsen de Jonghe?
De hoofdstukken met de titel New York 1673 gaan over een gesprek tussen Kofi Kumase en Nicholas Bayard. Kunase is de zoon van een slavin en de Nederlander van Yperen. Hij is dus een halfbloed ook wel mulat genoemd. Kofi en zijn moeder waren in dienst van Peter Stuyvesant. Deze werd in 1647 gouverneur van Nieuw Amsterdam. Daarvoor was hij voor de West Indische Compagnie beheerder van de Nederlandse Antillen.
Het verhaal van Kofi duurt vrij lang, acht hoofdstukken. Bayard is heel belangstellend, want Peter Stuyvesant was zijn oom. Kofi had van zijn moeder gehoord hoe zij tijdens een oorlog in Afrika tussen enkele stammen gevangen werd genomen en verkocht aan Nederlanders in Fort Nassau. Als heel knap meisje werd als minnares van de directeur-generaal Van Yperen ‘uitverkoren’. Ze werd zwanger en kreeg een zoontje. Ze werd naar een schip gebracht en belandde later op Curaçao waar ze in dienst trad van Peter Stuyvesant. Kofi was toen vier jaar. Het verhaal van Kofi bevat gruwelijke onderwerpen. De behandeling van de slaven zowel door de Afrikanen als door de blanke slavenhandelaars was afschuwelijk. De beschrijving hiervan is heel gedetailleerd.
Zes maanden voorafgaande aan het gesprek tussen Kofi en Bayard vertrok een vloot naar West-Indië. Het gaat er aan boord niet zachtzinnig aan toe. Een matroos waaraan men een hekel had werd overboord gezet. Een andere matroos werd gekielhaald en daarna gedood. Met zijn lichaam gaf de chirurgijn een anatomische les. Het gebeurde ook dat een matroos werd onthoofd. De bemanningsleden worden beschreven als getrainde moordenaars. Met veel plezier en succes werd er strijd geleverd. Ze kaapten schepen en voegden die aan de vloot toe. Na hun opdracht met succes te hebben afgerond voeren ze door naar Nieuw-Engeland. Hoewel het niet de opdracht was, werd Nieuw-Amsterdam (New York) heroverd.
Deze wat rauwe historische roman bevat veel interessante historische feiten. Het is ook een onthullend werk. We maken kennis met de ware geschiedenis waarin het niet alleen over helden gaat, maar ook over gewetenloze slavenhandelaren en kapende en plunderende Nederlandse zeelieden. Dit vlot geschreven boek is minder geschikt voor tere zielen.
Lars de Brabander – De herovering van New York. ISBN 978-94-642-4114-3, 225 pagina’s, € 19,95. Soesterberg: Uitgeverij Aspekt 2021.