Waar kun je troost uit putten?
Bemoedigende en hoopvolle woorden voor mensen in crisissituaties.
Het Troostboek is een verzameling overdenkingen, herinneringen en lijstjes die Matt Haig voor zichzelf schreef als houvast in moeilijke tijden. Haig putte vooral uit eigen ervaring. Hij wil laten zien dat het meestal goed komt. Naast zijn eigen ervaring bevat het boek ook bijdragen van bijvoorbeeld filosofen. Ook treffen we lijstjes aan van films en muziek die opbeurend zijn. Het is lastig om een dergelijk boek te recenseren. Ik probeer door middel van enkele voorbeelden er een indruk van te geven.
Auteur
Matt Haig (1975) is een Britse schrijver van romans, kinderboeken, non-fictie en filmscenario’s. In 2015 verscheen het autobiografische Redenen om te blijven leven, waarin hij openhartig spreekt over zijn depressie. Zijn werk werd gepubliceerd in meer dan dertig landen. Middernachtbibliotheek won in 2020 de Goodreads Choice Award.
De meeste bijdragen bestaan uit ervaringen van de schrijver. Een voorbeeld is Iets wat mijn vader ooit zei toen we verdwaalden in een bos. Vader raakt niet in paniek en zegt: ‘Als we stug rechtdoor blijven lopen komt het goed’. Toen Haig in een depressie verkeerde en leed aan angsten dacht hij terug aan deze uitspraak van zijn vader. De ene voet voor de andere zetten en vastberaden rechtdoor lopen in plaats van rondjes blijven rennen.
Haig werkt ook met lijstjes. Zo is er een lijstje van tien boeken die hem hebben geholpen. Bijvoorbeeld: Brieven aan een jonge dichter van Rainer Maria Rilke en Het huis in het Poeh-hoekje van A.A. Milne. Er is ook een playlist van muziek die hem troost. Enkele voorbeelden: Somewhere Over the Rainbow van Judy Garland; Here comes the Sun van The Beatles en Pas de deux uit De Notenkraker van Tsjaikovski. Volgens de schrijver is het laatste geen liedje maar een fantastische bitterzoete troost.
Er staat ook een mooie, zinvolle opdracht in, om in de opgesomde zinnetjes de cursiveringen te wissen.
Ik ben niet populair genoeg.
Ik ben niet sterk genoeg.
Ik ben niet aantrekkelijk genoeg.
Ik ben niet grappig genoeg.
Hij eindigt de opsomming met:
(Ik ben genoeg).
Behalve zijn eigen ervaringen overdenkingen staan er ook uitspraken van anderen in, zoals
James Baldwin Misschien is ’thuis’ geen plaats, maar slechts een onherroepelijke voorwaarde.
Søren Kierkegaard Het leven is een werkelijkheid die ervaren moet worden.
Friedrich Nietzsche Het noodzakelijke niet alleen verdragen, nog minder verhullen…maar het liefhebben.
Laura Esquivel We worden allemaal geboren met een doosje lucifers van binnen.
De grote vraag bij dit boek is natuurlijk worden we getroost? Troost is een zeer persoonlijke zaak. Lang niet alle teksten in dit boek zouden mij kunnen troosten. Al die woorden. Je kunt hierbij denken aan het door Dalida gezongen chanson Parole, parole. Dit lied heeft het over lege woorden (uitgesproken door Alain delon), woorden alleen zijn niet genoeg. Wat mij opvalt in dit mooie, gevarieerde boek over troost is dat er geen teksten uit de Bijbel in staan. De Bijbel is voor velen hèt troostboek. Zelfs niet-gelovigen kunnen daar soms troost vinden.
Een zorgvuldig samengesteld boek met bijdragen die velen zeker troost zullen bieden.
Matt Haig – Het Troostboek. Uit het Engels vertaald (The Comfort Book) door Monique ter Berg. ISBN 978-90-488-6192-7, 237 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Lebowski Publishers 2021.