De ondergang van de Telegraaf Media Groep
Nietsontziende machtsstrijd rond de krant van wakker Nederland.
‘Liefde voor De Telegraaf kent geen grijstinten. Je houdt ervan of je walgt ervan’. In de naoorlogse jaren was er met betrekking tot de krant van de chocoladeletters jarenlang een tweedeling onder de Nederlandse bevolking. Het ‘bruine’ oorlogsverleden van topman Hakkie Holdert speelde daarbij een belangrijke rol. Hakkie’s neef Eldert Kok werd binnen het bedrijf op handen gedragen, ondanks het feit dat zijn familie zich nooit van Hakkie heeft gedistantieerd.
Het anti-Telegraafgevoel manifesteerde zich nog in 2010 toen het beursgenoteerde mediabedrijf het sociale medium Hyves voor 43,7 miljoen euro overnam. Een substantieel deel van de leden bedankte uit aversie tegen de krant. De opkomst van Facebook deed de rest. In 2013 werd Hyves omgevormd tot een (marginaal) spelletjesplatform.
De aankoop van Hyves, het uitbrengen van een zondagkrant en van het gratis dagblad Spits en verschillende tv-avonturen met John de Mol zijn enkele van de vele miskleunen in de afgelopen jaren van het ooit zo machtige mediabedrijf. Ooit klotste het geld tegen de plinten, maar er werden miljoenen over de balk gegooid aan (vaak ‘bevriende’) peperdure consultants, ondoordachte overnames en de kostbare eigen drukpersen door onbekwame bestuurders met een te groot ego. De nieuwe kansen die de opkomst van Internet bood werden te lang onvoldoende benut. De overgang van de krant naar het tabloidformaat kwam veel te laat. De oplage daalde van 800.000 in 2001 naar 350.000 in 2018.
Auteur
Marianne Zwagerman werkte vanaf 2000 bij de Telegraaf en was er verantwoordelijk voor alle digitale en tv-activiteiten. Ze verliet het concern ‘met een gebroken hart’ in 2009 en schreef daarna enkele boeken. Sinds 2020 is ze columnist onder hoofdredacteur Paul Jansen. Tijdens de coronacrisis werd ze scherp bekritiseerd voor het wegzetten van mensen in risicogroepen als ‘dor hout’. Ze komt zelf regelmatig voor als actor in dit boek.
De auteur heeft ruim 400 pagina’s nodig om de ontwikkelingen vanaf de jaren negentig tot 2019, het definitieve einde van de Telegraaf Media groep en detail te schetsen. De krant wordt na jarenlange onrust binnen alle geledingen van het bedrijf en een heftige machtsstrijd thans uitgebracht door de Vlaamse uitgever Mediahuis. Het is in het bestek van een boekrecensie van beperkte omvang onmogelijk al die ontwikkelingen samen te vatten. We beperken ons tot enkele genoemde zaken.
- De rol van de grootaandeelhoudersfamilie Van Puijenbroek die uiteindelijk beslissend bleek.
- De intriges van Frank Botman, baas van het investeringsfonds Cyrthe en vermogensbeheerder van John de Mol.
- De benoeming, het wanbeleid en het ontslag van CEO (Chief Executive Officer) Herman van Campenhout, ‘de giraf, de verkeerde persoon, op de verkeerde tijd, om de verkeerde reden.
- Het interim-bewind van ‘puinruimer’ Cees van Steijn die no-nonsense probeerde de trap van boven naar beneden te vegen door dure mensen te ontslaan, onder meer de stekker uit het geldverslindende Hyves trekt, maar zich weldra realiseerde dat hij zich in een mijnenveld had begeven. Hij werd voortdurend tegengewerkt door de voorzitter van de raad van commissarissen Michiel Boersma.
- De opmerkelijke transfer van oud-marineman Geert-Jan van der Snoek, CEO van de Noordelijke Dagblad Combinatie, na een superkort verblijf aldaar en diens rechterhand. Het bewind van deze namedropper voerde het bedrijf regelrecht naar de ondergang.
- De opkomst en ondergang van de flamboyante hoofdredacteur Sjuul Paradijs, na het succesvol zagen aan diens stoelpoten door Paul Jansen, de man die hem later zou opvolgen.
- De tot in de rechtbank uitgevochten machtsstrijd tussen de raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
De auteur beschikt kennelijk over een groot netwerk aan informanten binnen het concern om dit verhaal zo gedetailleerd op te kunnen schrijven. Dat daarbij haar sympathieën en antipathieën niet alleen tussen de regels door blijken zij haar vergeven. Het is dan ook journalistiek en geen wetenschap. Er zijn goede redenen waarom de bronnen niet objectief te checken zijn. Het zei zo. Desalniettemin is het een fascinerend verhaal en een wijze les voor bestuurders van zogenaamd onkwetsbare bedrijven.
Marianne Zwagerman – Verslaafd aan drukinkt. De ondergang van de Telegraaf Media Groep. ISBN 978-90-214-0881-1, 416 pagina’s, € 22,50. Amsterdam / Antwerpen: Uitgeverij Volt 2021.