Beklemmend
Een dag uit het leven van een man zonder naam.
Ronald Giphart refereert in het voorwoord aan een uitspraak van het personage Anton Ego, uit de film Ratatouille: ‘De wereld is vaak onaardig voor nieuw talent, nieuwe creaties. Het nieuwe heeft vrienden nodig.’ Het zet de toon voor wat gaat komen …
In het derde boek van Lex Paleaux’s drieluik, maken we kennis met een Ik-persoon die in een ondersteboven te water geraakte auto zijn laatste levensminuten besteedt aan peinzen over de naam van een Franse chansonnier.
Vervolgens schakelt de schrijver over naar het begin van diezelfde dag en volgt de lezer van moment tot moment het leven van de hoofdpersoon. De man in kwestie woont nog bij zijn moeder, de weduwe maakt zijn boterhammen klaar en de relatie is gespannen. Ook tussen zijn collega’s en hem botert het allerminst, hij wordt overduidelijk gezien als het buitenbeentje dat zonder protest kleinerende pesterijen incasseert.
Auteur
Lex Paleaux (1977) afkomstig uit Friesland, nu woonachtig in Haarlem, overdonderde het publiek met zijn debuutroman Winterwater. Het vervolg, Het leven is een circus, kon eveneens op positieve kritieken rekenen. Naast het schrijven van boeken schreef hij scripts voor televisie, theater en film.
Als lezer ervaarde ik afwisselend afkeer van en medelijden met de mans bevreemdende, eenzame en onaangename belevingswereld. Gebruik makend van personificatie creëert de schrijver een sfeer die ongemak oproept en wringt, maar ook, hopende op een positieve wending, aanspoort tot snel verder lezen.
Het huis is nog stil, waardoor het gekraak op de overloop doet denken aan scheuren die in ijs zijn ontstaan. Het touwtje in de badkamer maakt een einde aan de slaapdronken toestand van de ochtend, die in betrekkelijke rust begon.
De ene beschamende gebeurtenis op kantoor is nog niet ten einde, of het volgende gênante voorval dient zich aan. De opbouw van frustratie door de voorvallen die zeker humoristisch, maar ook wrang zijn, wekt de verwachting dat de hoofdpersoon ieder moment kan toeslaan. De spanning stijgt.
Ze had hem zojuist vernederd en die hypocriete trut had nog het lef om vriendelijk naar hem te kijken ook, het lachen zou haar wel vergaan …
Door in gedachten anekdotes uit het verleden van de hoofdpersoon te verweven met de sleur van de dag wordt het gemis van zijn overleden vader invoelbaar. De liefde, de vriendschap en het begrip van zijn vader staan in schril contrast met de vijandige sfeer op kantoor, in de buitenwereld en thuis, waaraan hij deels debet is.
Tot vlak voor het einde van het verhaal dacht ik dat al het bovenstaande als doel had medelijden, begrip en compassie op te wekken voor een niet assertieve man. Niets is minder waar.
Het einde is dusdanig schokkend dat ik de hoofdpersoon en de schrijver graag had willen slaan! En ik ben absoluut geen gewelddadig persoon.
Een klein verhaal met een groots effect!
Lex Paleaux – Vlo. ISBN 978-94-9321-435-4, 210 pagina’s, € 19,50. Haarlem: In de Knipscheer 2022.