De essentie van muziek
De levensloop van Jeremy Denk, getalenteerd pianist en schrijver, waarin de liefde voor muziek leidend is.
Samen met zijn jongere broer Josh groeit Jeremy op in een samengesteld gezin. De kinderen uit een voorgaand huwelijk van zijn moeder verlaten al snel het huis. Het huwelijk is af en aan wankel, mede door teleurstellingen in het leven van beide ouders. Jeremy’s vader, een uitgetreden priester met artistieke aspiraties, ziet in de hoogbegaafde vijfjarige Jeremy een belofte om dromen waar te maken.
Op de basisschool is Jeremy een buitenbeentje en hij kiest lezen als toevluchtsoord. Zijn onderwijzeres adviseert zijn ouders om hem een andere bezigheid aan te bieden. Hij kiest piano. Jeremy startte met lessen voor zijn zesde verjaardag.
Jeremy heeft overduidelijk talent en passie voor muziek. Zijn ouders en een scala aan muziekleraren stimuleren en begeleiden hem in de lange, hobbelige weg naar succes.
Auteur
Jeremy Denk is een van de voornaamste klassieke pianisten van dit moment. Daarnaast schrijft hij voor onder andere de The New Yorker, The New Republic, The Guardian en The New York Times Book Review. In 2013 ontving hij een MacArthur ‘Genius’ Fellowship voor zijn bijdrage aan de klassieke muziek, en hij speelde onder meer met het New York Philharmonic en het Chicago Symphony Orchestra. Denk is afgestudeerd aan het Oberlin College, Indiana University, en the Juilliard School. Hij woont in New York City.
Denk is niet alleen een begaafd pianist, zijn talent om in woorden de beleving, de techniek en de intentie van muziekstukken te vatten is meesterlijk. Zijn passende metaforen spreken tot ieders verbeelding, ook tot die van mij als leek op het vlak van klassieke muziek.
Er is geen verandering van ritme, gewoon een continue stroom van noten. Niets om de aandacht te trekken behalve de harmonieën. Het doet me denken aan de keren dat mijn moeder alles van mijn bord haalde, behalve de broccoli. ‘Je zult naar die verdomde harmonie luisteren,’ lijkt Bach te zeggen, ‘of je het nou leuk vindt of niet.’
Op ongeveer alle vlakken van jongs af aan geprezen worstelt Jeremy door te weinig oefenen met specifieke pianotechnieken. Na een aantal mislukte uitvoeringen beseft hij dat ook hij, ondanks zijn talent, moet werken aan een stijgende groeicurve.
Wat er was gebeurd, moest een keer gebeuren; mijn kinderinstinct botste met een ontluikende volwassen kennis. Ik was steeds vreugdevol en argeloos door het stuk gegleden, en had de draad van Mozarts inspiratie gevolgd, maar bij het vijfde optreden keek ik naar beneden van het boven de afgrond gespannen koord.
Waar Jeremy de link tussen pianospelen en topsport ziet ervaar ik in zijn omschrijvingen een sterke overeenkomst met het schrijven van fictie.
Terwijl de piano als antwoord omhoog gaat, voel je dat de melodie zich blijft uitbreiden, door een stroom van associatie, van instrument tot instrument, en dat er verwachting wordt opgebouwd. Het is een zich ontvouwende draad waarin elk antwoord slechts ten dele de laatste vraag oplost en weer een nieuwe opwerpt.
Denk is gezegend met meerdere talenten, waaronder muziek en taal. Beiden laat hij letterlijk dansen. Tijdens het lezen heb ik de muziekstukken waar hij zo levendig over schrijft voor het eerst in mijn leven aandachtig beluisterd.
Zelf schrijver en muzikaal leek zijnde is een recensie formuleren van een autobiografie in magistraal proza door een getalenteerd schrijver en een wereldberoemd pianist, uitermate riskant dus eindig ik deze haast zinloze poging met wellicht niet de mooiste zin (waarvan er te veel zijn om hier te noteren) maar wel een die mij raakte tot in mijn ziel.
Mijn onvermogen om me mijn geluk te herinneren toen ik in de twintig was, was een belangrijke oorzaak van mijn ongelukkige gevoel toen ik in de veertig was.
Een intelligent, geestig en gevoelig boek over de alledaagse realiteit achter de muzikale coulissen.
Jeremy Denk – Een merkwaardig leven lang klassiek. ISBN 978-90-0038-269-9, 496 pagina’s. € 29,99. Utrecht: Unieboek Het Spectrum 2022.