Honderd liedteksten van Jurrian van Dongen
Voor het eerst een aantal liedteksten van Jurrian van Dongen verzameld. Hij is vooral bekend bij vakgenoten, maar niet bij het grote publiek. Tweemaal won hij de Annie M.G. Schmidtprijs voor het beste theaterlied en ook kreeg hij de Willem Wilminkprijs voor het beste kinderlied. Hij schreef voor Alex Klaasen, Paul de Leeuw, Jenny Arean, Karin Bloemen, Wende Snijders en vele anderen. Ook schrijft hij al jaren voor Het Klokhuis. Zijn onbekendheid heeft te maken met het feit dat zijn teksten nooit in druk zijn verschenen. Joost Prinsen schreef het voorwoord en Jan Beuving de inleiding met daarin gesprekken met Jenny Arean en Niek Batendsen. Deze bundel bevat twee afdelingen: liedteksten van Het Klokhuis en teksten voor Het theater.
Auteur
Jurrian van Dongen (1973) is script- en liedauteur, vertaler, regisseur en radiopresentator. Hij studeerde aan de Kleinkunstacademie. Voor vele artiesten schreef hij liedteksten. Hij regisseerde en vertaalde de musical Urinetown en presenteerde en regisseerde radioprogramma’s over kleinkunst. Al jaren werkt hij op de redactie van Het Klokhuis en is docent aan verschillende opleidingen.
Joost Prinsen wijdt in zijn voorwoord veel loftuitingen aan Van Dongen, die hij les gaf op de Kleinkunstacademie. Hij had al snel door dat hij hem niet zoveel kon leren. Niet in de weg lopen is soms al heel wat voor een docent. Het is wel grappig dat Van Dongen in zijn dankwoord Prinsen een genadeloos theaterdocent noemt die hem eens de woorden toevoegde: Van Dongen, stop in godsnaam met zingen.
Overigens heeft Prinsen hem zelf aanbevolen bij Het Klokhuis. Jenny Arean spreekt zeer lovend over Van Dongen: Dit was een jongen die net zo kon ontroeren als Willem Wilmink. Het ene lied is nog mooier dan het andere. ‘Beloof het me’, is een van de mooiste teksten die ik ooit gezongen heb. Hierbij twee strofen uit Beloof het me. Jenny Arean zong het in 2006 in de theatervoorstelling Het verschil.
Vertel me een verhaal
Dat nooit voorbijging
Omdat het over jou
En over mij ging
En een weg naar een huis met een haard
Beloof het me
Vertel dat poëzie
En zachte krachten
Slechts op een goed moment
Liggen te wachten
En dat God zijn geheim nog bewaart
Beloof het me
Misschien moesten we beter weten
Maar beloof het me
In de inleiding geeft Jan Beuving nog enige kenmerken die de liedteksten karakteriseren. Jurrian schreef zijn liedteksten vanuit een personage. Een personage dat aan het eind van het lied iets doorgemaakt heeft, en ergens anders is dan aan het begin. Een ander kenmerk is dat zijn teksten nooit alleen maar licht of alleen maar zwaar zijn. Er zit heel veel humor in. Een lied als Gewoon opnieuw gaat over een niet gemakkelijk leven, maar heeft toch een lichte toon. Alex Klaassen zong het in zijn theatershow Showponies 2. Van Dongen kreeg er de Annie M.G. Schmidtprijs voor. Een fragment:
Een dag later stond hij voor m’n deur
Met fruit in een mand
‘Wil je meer vitaminen’, zei hij
‘Dan weet ik vlakbij
Een fijn restaurant’
Hij wou m’n hechtingen zien, maar
Keek meer naar m’n gulp
Ik vroeg: is dit geilheid
Of slachtofferhulp?
‘k Vond ‘m leuk, al meteen
Maar wat moest ik na zo lang alleen
Hij zei: ‘Durf het
Gewoon opnieuw
Iedere dag opnieuw’
Nooit gedacht dat ik dat kon
Maar ik begon
Gewoon opnieuw
Beuving geeft aan dat Van Dongen is beïnvloed door Willem Wilmink (de eenvoud) en Stephen Sondheim (de vorm). Hij heeft zich echter verder ontwikkeld. Zijn werk is zowel literair als begrijpelijk, er is lichtheid en zwaarte. De algemene deler van zijn werk is troost. Dat komt het meest voor in de teksten voor het theater.
In 1997 studeerde Van Dongen af aan de Kleinkunstacademie. In hetzelfde jaar trad hij toe tot de redactie van Het Klokhuis. Daar werkt nu nog steeds. Voor dit programma schreef hij teksten over zeer verschillende onderwerpen. Ze bevatten veel humor, maar ook soms iets opvoedends. Bijvoorbeeld het lied Met heel je hart.
Niet roken, niet drinken
Op tijd naar bed
En werk ’s wat minder
En eet niet zo vet
Want je hart moet gespaard
En er moet op gelet.
Maar waarom hoor je nooit ‘s
Wat je iedere dag
Om een gezond hart te houden
Allemaal wel mag
Er zijn weinig taboes. Zelfs het delicate onderwerp ‘kanker ’gaat hij niet uit de weg.
Kanker is een lelijk woord
Ik weet nog wat ik dacht toen ik het had gehoord
En hoe de dokter stotterde en zweette
Mama was haar zakdoekjes vergeten
Ik dacht kanker is een lelijk woord
Het hoorde bij meneren en mevrouwen
En kinderen die kregen zoiets niet
Alsof zo’n stomme ziekte
Daar ooit rekening mee zou houwen
Alsof die het verschil soms ziet.
Het initiatief om deze bundel met honderd prachtige liedteksten samen te stellen is een gouden greep. Ze zijn nu eindelijk voor iedereen toegankelijk. Ze zijn allemaal bijzonder. Neem de proef op de som: sla de bundel open en lees een willekeurige tekst, alles is verrassend goed.
Een prachtige verzameling liedteksten.
Jurrian van Dongen – Gewoon opnieuw. ISBN 978-90-610-3918-8, 283 pagina’s, € 19,50. Amsterdam: International Theatre & Film Books 2022.