Opgroeien in de jaren zeventig
Verhaal van een kickbokser.
Direct al op de eerste bladzijde bemerk je: dit is geen literaire roman. Het boek is geschreven in compromisloze straattaal met af en toe wat Arnhems dialect (Ernums). In Rotzak wordt het leven beschreven van Robbie, vanaf toen hij nog een dreumes was tot de man van 66 jaar. Robbie is een echte Arnhemmer. Zijn vader is streng en slaat hem regelmatig. Met zijn buurman John gaat hij naar Vitesse; supporter van deze Arnhemse club blijft hij zijn leven lang. Al jong verlaat hij het ouderlijk huis en gaat hij in Amsterdam wonen. Hij werkt bij de Panorama, waar hij gespecialiseerd is in sensatieverhalen. Het meeste geld verdient hij met de handel in pillen. Inkoop in Arnhem, verkoop in Berlijn. Rob heeft enkele heftige relaties die allemaal na verloop van tijd stuklopen. De ernstigste handicap van Rob is zijn temperament. Hij maakt veel ruzie en slaat er graag op los. Dat wordt gesublimeerd door zijn bokscarrière. Toch gaat het een keer mis. Nadat iemand hem lange tijd gesard heeft slaat hij die persoon in één klap dood en belandt voor enkele jaren in de gevangenis.
Auteur
Peter Bierhaus (1956) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en begon met schrijven bij Panorama. Hij ontwikkelde een vrijgevochten schrijfstijl. Net als zijn hoofdpersoon Robbie heeft Bierhaus veel met boksen. Rotzak is zijn eerste roman.
Rotzak is een meeslepend boek. De schrijver is er in geslaagd het karakter van Robbie goed te laten uitkomen. Er is veel monologue intérieur. We volgen zijn gedachten op de voet. Vooral het hoofdstuk over zijn verblijf in de gevangenis is meesterlijk geschreven. We beleven zijn innerlijke verandering helemaal mee. Ook de gevechten als bokser en zijn belevenissen als supporter van Vitesse kunnen we goed mee beleven.
Op de cover wordt de roman een coming of age-roman genoemd. Inderdaad wordt zijn jeugd uitvoerig beschreven, maar ook zijn leven als volwassen man.. De opbouw is zeer fragmentarisch. Er zijn vele zeer korte hoofdstukjes. Vele gebeurtenissen worden alleen aangeduid en niet uitvoerig verteld. Ook talrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis worden meestal zijdelings genoemd zoals de Molukse kwestie, de Nieuwmarktrellen, de opkomst van de punk, de klimaatcrisis, de immigratieproblemen, Covid-19 en Oekraine.
Over corona. Robbie zegt het volgende: Godverdomme weer een lockdown. De hele zooi gaat weer dicht. Ik mot uitkijken. Ik wil die klotecorona niet krijgen. Politiek lijkt Robbie niet bepaald links. Wat zegt hij bijvoorbeeld over en groepje jeugdige D66’ers. Aankomende machthebbertjes, kakvolk uit betere wijken. Ze wauwelen de hele tijd over klimaat en discriminatie. Vrouwen en gekleurden moeten voorrang hebben. Patjepeeërs , breedbekkoppen. Geen normaal mens stond er tussen.
Het boek begint en eindigt met hetzelfde hoofdstuk. Hij wordt aangevallen door een groep en wordt finaal in elkaar getrapt. De laatste zinnen: Ik krijg godverdomme geen adem meer. Ik glij weg. Ik ga dood. Al in het eerste hoofdstuk kun je weten hoe het met Robbie afloopt.
En dan de stijl. Die is zeer ongewoon. Bierhaus zegt dat hij zijn eigen vrijgevochten schrijfstijl heeft. Geen mooischrijverij, literatuurderig gedoe. We komen vele platte woorden uit de straattaal tegen. De term ‘neuken’ komt tientallen keren voor. Deze taal is wel passend in dit boek. Zo komt de lezer helemaal in de sfeer van het beschreven milieu. Je zou kunnen zeggen dat we hier niet te maken hebben met de esthetiek van literatuur, maar wel met authentieke situaties en personen.
Een ruige, meeslepende roman.
Peter Bierhaus – Rotzak. ISBN 978-94-93183-14-8, 415 pagina’s, € 25. Doetinchem, Enschede: AFdH uitgevers 2022.