Een heilige opdracht
Met de trein door Europa.
Léon Huet, filmdeskundige, heeft zijn beste vriend Daaf verloren. Deze had een laatste wens: het uitstrooien van zijn as in de zee bij Triëst, waar hij de mooiste jaren van zijn leven gekend. Léon gaat deze wens uitvoeren. De roman bestaat gedeeltelijk uit non-fictie, maar er is ook veel fictie. Zo verzint de auteur dat er in het jaar dat het verhaal speelt opnieuw een pandemie heerst, geheimzinniger, angstwekkender dan de vorige vijf jaar terug. Het nieuwe virus tastte het geheugen aan en het kon je tijdsbesef veranderen. Het gevolg was dat weinig vervoermogelijkheden waren. Veel winkels, restaurants en hotels waren dicht. Toch gaat Léon op pad. Hij heeft twee koffers, de een met zijn bagage en de andere met de as van Daaf in zeven voormalige pillenpotten. Het hele traject naar Triëst gaat Léon per trein afleggen. Hij neemt een interrailabonnement waarmee hij vijftien dagen onbeperkt mag reizen. Léon laat zijn reis afhangen van het toeval. Zo reist hij kriskras door Europa: Wiesbaden, Brussel, Parijs, Sète, Karlvy Vary en Venetië.
Auteur
Hein-Anton van der Heijden (1950) is een Nederlandse schrijver en politicoloog. Hij publiceerde korte verhalen in De Gids en De Tweede Ronde. In 2010 verscheen zijn romandebuut De zomer van Godard, in 2013 gevolgd door Winterkwartet en in 2017 door Waar ze was. Zijn vierde roman Reis naar Brabant verscheen in 2022.
De rode draad is natuurlijk het op weg zijn naar Triëst . De reis wordt prima beschreven, het is een interessant en boeiend reisverhaal. De schrijver heeft echter de gewoonte om zijn verhaal regelmatig te onderbreken en dan lang uit te wijden over allerlei onderwerpen. Soms interessant, maar vaak ook wat langdradig. Een voorbeeld van een wel heel saai stuk is het gedeelte over de koffer die zich niet laat openen. Hij probeert de cijfercode te ontdekken. De schrijver besteedt hier maar liefst zeven pagina’s aan.
Het opmerkelijkste hoofdstuk is zonder twijfel dat waarin de hoofdpersoon Brussel bezoekt. Na een bijna-ramp in een kerncentrale heeft zich in België een revolutie afgespeeld. De verschillende politieke stromingen vonden elkaar in het streven naar een beter milieu en het terugdringen van energiegebruik. In een wereld die alsmaar warmer wordt lijkt niets meer onmogelijk: een groene socialistische revolutie in een bruin kapitalistisch werelddeel. Het nieuwe België wordt gedetailleerd besproken. Een absurde fantasie.
In de meeste hoofdstukken komen herinneringen voor aan zijn vriend Daaf. Meestal gaat het over de verschillen tussen de vrienden. Toch ging het om een hechte vriendschap. Daarom doet Léon al die moeite om de as van David te verstrooien in de zee bij Triëst. Daaf had daar een villa waar hij veel gasten ontving, ook jongens met wie hij de liefde bedreef. Léon vermeldt dat zonder dat hij oordeelt. Zijn vriend had een grote belangstelling voor seksualiteit. Hij had een grote verzameling van soms zeldzame seksboeken. Léon verkoopt deze verzameling aan een antiquair. Van de behoorlijk hoge opbrengst betaalt hij de reis naar Triëst.
De hoofdpersoon is positief over een schoner milieu. Hij heeft een kwart eeuw geleden al besloten niet meer te vliegen. Voor mij geen kerosinedampen meer in de neus en longen, geen volautomatisch glimlachende stewardessen, onhanteerbare plastic messen en vorken en gemagnetroniseerde vliegtuigmaaltijden waaruit elke geur zorgvuldig is weggestraald.
Léon heeft vele reizen met de trein gemaakt. Hij geeft een opsomming van de plaatsen die hij heeft bezocht. Het aankomen in een station in een bekende stad beleeft hij steeds als een belevenis. Van een aantal steden beschrijft hij dat aankomen: Wenen, Avignon, Antwerpen en Karlovy Vary. Zo zegt hij over het aankomen op het Weense Westbahnhof: Direct de stad in. De Mariahilferstrasse met zijn dump stores en chique modewinkels, zijn ouderwetse koffie huizen met hun gordijnen en lambriseringen waar de geest van de dubbelmonarchie nog rondwaart.
Léon is dus op reis naar Triëst. Hij bezoekt talrijke steden die beschreven worden en tussendoor bespreekt hij niet alleen de veranderingen in de maatschappij, maar ook literatuur en film. Zo spreekt hij bladzijden lang over de filmer Godard. Allemaal heel interessant, maar het eigenlijke verhaal over Daaf wordt wel heel vaak onderbroken. Daarom is dit geen roman die je snel achter elkaar uitleest. De schrijfstijl is nogal breedsprakig met veel metaforen, maar de literaire taal is zeer verzorgd.
Een bijzondere roman met een rijke inhoud.
Hein-Anton van der Heijden – Twee koffers. ISBN 978-94-6365-561-3, 255 pagina’s, € 21,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.