Oorlog tegen de Belgen
Het kamp Rijen en de Tiendaagse Veldtocht.
Deze historische roman speelt in het jaar 1831. Nederland en België vormen één land: het Koninkrijk der Nederlanden. Koning Willem I is het staatshoofd. De Belgen komen in opstand. Zij willen zelfstandig worden met Leopold als hun eigen koning. Willem I wilde aan deze opstand een eind maken. Daarom mobiliseerde hij de Nederlandse troepen (37000 soldaten).
Het verhaal begint in Leeuwarden. Ook daar klinkt de oproep van de koning; Neemt de wapenen op tegen de onwillige Belgen en marcheert op naar de zuidgrenzen van ons rijk om onze eer te verdedigen. Een groep studenten, onder wie Hannes Wouda, geeft gehoor aan de oproep. Ze treden in dienst en gaan naar Kamp Rijen in Noord-Brabant. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Hannes Wouda en Joukje Hingstman.
Auteur
Kees Uittenhout (1951) volgde de opleiding grafisch ontwerper. Met zijn vrouw had hij zijn eigen ontwerpbureau. Vanaf 2012 legt hij zich toe op het schrijven historische romans. Zijn eerste boek Gouden handel handelt over de slavernij In Suriname en Curaçao. Andere romans: Gunner’s Woede, Vaders, Zonen & Broers en KAF.
Joukje is een straatmeisje dat leeft van zakkenrollen. Ze heeft het geleerd van haar vader. Hannes en Joukje ontmoeten elkaar en worden stevig verliefd: een student met een dievegge. Het komt zo ver dat Hannes Joukje gaat assisteren bij het zakkenrollen. Dat gaat lang goed, maar ze worden toch een keer gesnapt. Er ontstaat een vechtpartij met koddebeiers, waarbij een van hen te water raakt en verdrinkt. Hannes wordt verdacht van moord. Hij ontsnapt door zich te melden bij het leger. Joukje wordt gearresteerd en opgesloten in een heel primitieve ondergrondse cel. De vrouw die ze beroofd heeft zorgt er voor dat ze opgenomen wordt in de strafinrichting Ommerschans. Het is geen gevangenis, maar de bewoners zitten wel opgesloten. Ze moeten zwaar werk verrichten en krijgen karige maaltijden. Joukje weet te ontsnappen en gaat Hannes achterna.
Hannes is student en afkomstig uit een rijk milieu. Hij woonde in een groot huis met veel personeel. Met een groep soldaten uit Friesland gaat Hannes grotendeels te voet naar Kamp Rijen in Noord-Brabant. De beschrijving van deze tocht is interessant en heel beeldend beschreven. Kamp Rijen bestaat uit een enorm groot tentenkamp waar veel soldaten verblijven. In Breda, Oirschot en Kamp Rijen bevinden zich 37000 soldaten. Ze worden getraind in afwachting van het bevel van de koning om de aanval te beginnen. Op 2 augustus 1831 is het zover. Klokslag vier uur klonk door Kamp Rijen de ten-aanval-roffel van de tamboers, die uitmondde in het spelen van het nationale volkslied ‘wien Neêrlands bloed’.
De vlucht van Joukje uit Ommerschans is een bijzonder gedeelte in het boek. De schrijver heeft er een spannend avontuur van gemaakt. Joukje gaat als een jongen met de naam Joris werken op turfschepen en gaat zo op weg naar het zuiden. Die hele tocht op weg naar Gilze Rijen is interessant omdat goed beschreven wordt hoe het vervoer in die tijd werkte en daarnaast wordt het tijdsbeeld uitstekend geschetst. Met de persoon Joukje heeft de auteur een boeiend personage geschapen. Ze ontwikkelt zich tot een zelfbewust persoon die zich in benarde omstandigheden heel goed weet te redden. De grote vraag is of het haar gelukt om haar geliefde Hannes terug te vinden. Dat maakt het boek spannend.
Treffend en realistisch wordt beschreven hoe het voor de nog onervaren soldaten is om echt op een vijand te moeten schieten. De lezer wordt niet gespaard. Er vallen gewonden en doden en de toestanden in de lazaretten is ten hemel schreiend.
Deze historische roman brengt goed in beeld wat zich afspeelde tijdens de Tiendaagse veldtocht. Het is het voorbeeld van een zinloze oorlog die beslist wordt door hoge heren. Vele jonge mannen worden uit hun dagelijkse leven opgeroepen en een aantal sneuvelt of wordt invalide. Het boek laat deze harde werkelijkheid heel geloofwaardig zien.
Een indrukwekkende en verhelderende historische roman.
Kees Uittenhout – Verzwegen Kamp. ISBN 978-94-6365-594-1, 528 pagina’s, € 27,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.