Over naaktzwemmen met ‘knusprige Mädchen’ en verdere bij- en hoofdzaken
‘Zijn wij tóch ingetuind?’
Na de recente uitschakeling door Engeland van het Nederlands voetbalelftal in het Europees Kampioenschap lijkt de natie maar kort aangedaan. Men kan er vrede mee hebben, want de besten waren we niet. Hoe anders was dat 50 jaar geleden toen, met de Bezetting nog vers in het geheugen, een oppermachtig Oranje wel even in de finale zou afrekenen met het toenmalige West-Duitsland. De finale leek slechts een formaliteit. Het liep helaas anders en na een bewogen wedstrijd verloor Nederland en werd de natie in collectieve rouw gedompeld. De onrechtvaardige (want wij waren echt de besten) nederlaag werd pas in 1988 uitgewist.
Wat ging er mis? In 2004 publiceerde Auke Kok Wij waren de besten, waarin hij de gang van zaken in 1974 gedetailleerd reconstrueerde met onder meer portretten van spelers en coaches van beide teams en de scheidsrechter. Het werd het bestverkochte en meest intrigerende voetbalboek van het jaar. Kok won er de Nico Scheepmaker Beker mee voor het beste sportboek van het jaar.
Dit boek is een herziene en aangevulde jubileumuitgave, aangevuld door een recente zeer lezenswaardige bijdrage over en met Willem van Hanegem, waarin deze onder meer vertelt hoe hij Cruijff en Michels heeft ervaren en hoe hij vijf jaar later wraak nam op Gert Müller. Hij besluit ‘Het is toch mooi dat de mensen het nog steeds over ons spel van toen hebben?… Over de Duitsers hoor je haast niemand. Dus eigenlijk hebben we het wel goed gedaan, toch? Gewoon de manier waarop.’
Auteur
Auke Kok (1956) is historicus, journalist en columnist. Hij schreef onder andere Holleeder De jonge jaren, 1936 Wij gingen naar Berlijn (sportboek van het Jaar 2017), Johan Cruijff de biografie en 1988 Wij hielden van Oranje.
De werkwijze van Kok is welhaast antropologisch te noemen. Hij interviewde talloze betrokkenen en bestudeerde de relevante literatuur, uiteraard met bronverwijzing. In zijn beschrijving speelt de tijdgeest een belangrijke rol. Er werd destijds veel gerookt en gedronken en sommige spelers sprongen regelmatig uit de band op alle mogelijke gebieden.
Het pièce de résistance was het beruchte feestje bij en in het zwembad van het hotel waarbij enkele spelers, waaronder aanvoerder Johan Cruijff en een drietal aantrekkelijke meisjes betrokken zouden zijn. Bleef het bij flirten en naaktzwemmen? Sommige Oranjevrouwen, waaronder Danny Cruijff namen het gebeurde hoog op. Johan leek met zijn gedachten meer bezig zijn huwelijk te redden dan met het voorbereiden van de finale. Kok geeft een gedetailleerde reconstructie, waarbij veel betrokkenen hun licht lieten schijnen over de hamvraag. Alleen mis ik drie belangrijke informanten: de ‘knusprige’ meisjes van weleer, inmiddels omaatjes als ze nog leven. Waarom zijn zij nooit achterhaald en ondervraagd?
Verder vind ik het merkwaardig dat het portret van Wim Jansen, destijds een vaste waarde in Oranje, ontbreekt terwijl er veel meer aandacht werd besteed aan de reserves Ruud Geels en Piet Keizer.
Kok verklaart hoe factoren binnen en buiten het veld leidden tot het verlies in de finale en concludeert terecht: Voor Oranje was de finale een wedstrijd te veel geweest.
Een must voor de ware voetballiefhebber. Ook de moeite waard om te herlezen.
Auke Kok – 1974 Wij waren de besten. ISBN 978-90-468-7390-6, 367 pagina’s, € 19,74. Amsterdam: Uitgeverij Hollands Diep, herziene en uitgebreide uitgave 2024.