De oorlog stopt niet
Militairen komen zwaar getraumatiseerd terug uit de oorlog. Doden en zwaar gewonden lijken bofkonten, vergeleken met soldaten met PTSS.
Adam Schumann mankeert uiterlijk niets. Er is geen pleister of prothese te bekennen. Toch wordt hij afgevoerd in een helikopter met een groot rood kruis op de zijkant. Hij lijdt aan een post traumatische stress stoornis (PTSS).
De man die nooit klaagde, bloedende kameraden op zijn rug hees en bij patrouilles altijd in de voorste gevechtswagen reed, bestaat niet meer. Hartkloppingen, gejaagde ademhaling en zweethanden zijn nog maar de minste verschijnselen.
Schumann had de ogen van een havik en zag precies waar bermbommen lagen te wachten. Tot die dag waarop hij iets anders te doen had en de mannen zonder hem gingen. Sergeant Doster, op wie hij misschien het meest was gesteld, werd die keer uiteengereten door zo’n bom. Als Adam voorop had gereden was dat misschien niet gebeurd. Volgens Adam was het zijn fout. Het schuldgevoel giert onophoudelijk door zijn lijf. Net als toen soldaat Emory door het hoofd was geschoten. Het bloed dat uit diens hoofd stroomde proeft hij nog steeds.
Als Schumann terugkeert in de Verenigde Staten zijn er voor hem geen feestelijke vlaggen en een juichende familie. Hij is immers slachtoffer. Hij heeft onbeheersbaar gedrag. Alles komt neer op zijn vrouw Saskia. Adam is niet te vertrouwen. Als hij zijn pas geboren baby even moet vasthouden, laat hij het warm geurende kindje zomaar op de grond vallen. De oorlog stopt niet. Tenzij je er zelf een eind aan maakt door drank of drugs. Of door zelfmoord. Militairen die tegen de dertig liepen toen ze in dienst gingen, mannen met een vrouw en kinderen, nemen die fatale beslissing eerder dan de mannen die pas twintig waren toen ze werden uitgezonden. De legerleiding zit met al die suïcides met de handen in het haar.
Auteur
David Finkel (1955) is oorlogsverslaggever. In 2006 won hij de Pullitzer Prize als redacteur van de Washington Post. Goede soldaten werd met prestigieuze prijzen beloond, evenals dit boek. Hierin geeft de auteur een aantal casestudies en schetst portretten van mannen en vrouwen die het opnemen voor de psychische slachtoffers na de oorlogen in Vietnam, Irak en Afghanistan.
Het gaat om naar schatting 200.000 soldaten met PTSS. En behalve deze getraumatiseerden zijn er dan ook nog hun echtgenotes en kinderen die medeslachtoffers genoemd kunnen worden.
Een aantal veteranen met PTSS komt in aanmerking voor een herstelprogramma. De instellingen die dergelijke programma’s van vier tot zeven weken aanbieden zijn overvol en er is strenge ballotage. Men moet voldoende de weg kwijt zijn om in aanmerking te komen. Vaak worden de mannen uiteindelijk met een tas vol pillen heen gestuurd. Naar een leven dat ze zich zo geheel anders hadden voorgesteld. Heel wat families vallen flink terug in inkomen. Medeleven van buren en familie dat er aanvankelijk was vlakt af. Ook al zijn er gelukkig voorbeelden van aandoenlijke trouw.
De verfilming van dit boek komt dit jaar uit met onder andere Amy Schumer in de hoofdrol en Jason Hall ( van American Sniper) als regisseur.
Een boek dat letterlijk om verdiende aandacht schreeuwt.
David Finkel – Thank you for your service. Vertaald uit het Engels (Thank you for your service) door Frank van der Knoop. ISBN 978-90-452-1373-6, 279 pagina’s. € 19,99. Uithoorn: Karakter Uitgevers 2017.