Een heerlijk meesterwerk
Persoonlijke, muzikale en zakenbiografie over de vier jongens uit Liverpool die het schopten tot de meest beroemde band ter wereld.
Wie waren eigenlijk die vier jongens uit Liverpool die samen The Beatles vormden? Hoe slaagden zij erin de meest succesvolle popgroep aller tijden te worden? En wat zorgde ervoor dat er relatief snel een einde kwam aan hun succes: lag het aan de ego’s, de muziek, of gooiden allerlei zakelijke belangen roet in het eten?
Auteur
De Amerikaanse journalist Bob Spitz geeft in zijn vuistdikke biografie over The Beatles op bovenstaande en talloze andere vragen antwoord. Hij schreef eerder boeken over Bob Dylan en het Woodstock festival. In een vorig bestaan was hij manager van Bruce Springsteen en Eltin John. Voor dit boek naar de Fab Four, zoals de jongens ook werden genoemd, deed hij gedegen onderzoek, wat hem wel zeven jaar kostte. Niet vreemd, want om een zo objectief mogelijk beeld te schetsen moest hij talloze mensen interviewen, verschillende archieven doorspitten, om daarna ook nog eens alles op waarde te schatten. Een niet geringe opgave, gezien de vele publicaties en de vele bronnen die elkaar nogal eens tegenspraken.
Liverpool van weleer
We leven het boeiende verhaal over de omstandigheden waarin de jongens en hun ouders opgroeiden in het Liverpool van weleer. De schrijver geeft geschiedenisles en zet daarmee een decor neer waardoor je als lezer niet alleen beter begrijpt hoe het nest van de jongens er uitzag (omstandigheden waarin nu eens een vader ontbrak, dan weer een moeder voortijdig overleed), maar ook maakt het duidelijk waar de talloze thema’s in hun muziek vandaan kwamen. Penny Lane, Strawberry Fields en andere titels werden allesbehalve toevallig gekozen.
De vier jongelingen waren enorm gedreven wilden maar één ding: als bekend popartiest op de bühne staan. Natuurlijk waren er veel meer tieners die dat ook wilden, maar bij The Beatles moest echt alles ervoor wijken, ook goede relaties. Dit hevige verlangen vormde de motor van hun latere succes.
De muziek
Waar het uiteindelijk allemaal om draait is natuurlijk de muziek. Spitz neemt ons dan ook vaak mee de studio in en laat zien dat de Beatles daar steeds vaker hun comfortzone verlieten en er revolutionaire dingen deden. Veel van wat het duo McCartney en Lennon aanraakten veranderde in goud. Maar ook George Harrison bleek muzikaal begaafd, iets dat pas laat zichtbaar werd omdat hij pas tijdens de laatste jaren van het bestaan van de groep met zijn vuist op tafel durfde te slaan.
Muzikaal gezien was er dus sprake van enorm veel talent – sommigen beweren dat Paul McCartney op hetzelfde niveau presteerde als Bach en Mozart – maar persoonlijk en zakelijk gezien was het een grote puinhoop. Zo sloot manager Brian Epstein slechte deals en werd producer George Martin (ook wel de Vijfde Beatle genoemd) tijdens de laatste jaren vaak genegeerd, iets wat hij niet verdiende. Voeg daarbij het bed insleuren van zoveel mogelijk vrouwen en het overmatige alcohol- en drugsgebruik (dat vooral bij John Lennon leidde tot het naar voren komen van zeer onaangename trekjes) en je hebt het recept om ten onder te gaan.
Breuk
Dat een breuk er vanaf het begin af aan al inzat ligt voor de hand. Opgeblazen ego’s van vooral Lennon en McCartney, speelden een grote rol. Maar ook de buitenwereld droeg bij aan de ondergang. Zo waren er de hysterische fans die ervoor zorgden dat de groep op een gegeven moment niet meer optrad, raakte manager Epstein volledig de weg kwijt (hij had grote psychische problemen, mede als gevolg van zijn homoseksualiteit – iets dat in die tijd nog strafbaar was) en veel louche figuren graaiden mee uit de rijk gevilde ruif. Het was het sterke muzikale groepsgevoel – wij tegen de buitenwereld – dat een eerdere breuk voorkwam.
Wat rest
Vijftig jaar na het uitkomen van het legendarische album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band is al wat rest de muziek en de verhalen, die door Spitz pakkend zijn opgeschreven en worden geïllustreerd met talloze foto’s. Deze heruitgave mag dan ook rustig een staaltje vakmanschap worden genoemd. De schrijver weet niet alleen zijn enthousiasme over te brengen, maar hij gaat nog een stap verder.
Door zijn manier van schrijven trekt hij je als lezer het verhaal in dat bol staat van vakkundige analyses, maar ook sappige details. Dat levert een spannend boek op dat een beetje muziekliefhebber moet hebben gelezen. Een pil van meer dan anderhalve kilo, die je maar moeilijk kan wegleggen omdat hij wegleest als een spannende thriller en die net als menig album van The Beatles een meesterwerk blijkt te zijn. In één woord: voortreffelijk!
Bob Spitz – The Beatles. De biografie. Vertaald uit het Engels (The Beatles. The Biography) door Hans van Riemsdijk, Michèle Bernard, Rob Kuitenbrouwer, Frans Reusink en Nico Groen, onder redactie van Rita Jager. ISBN 978-90-468-2191-6, 1088 pagina’s, € 29,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam, tweede druk 2017.