Zwarte first lady modern Amerikaans icoon
‘Ik ben Michelle uit South Side. Ik hoor hier niet te staan.’
Steeds als Michelle Obama in haar rol als first lady een toespraak hield voor schoolkinderen uit minder bevoorrechte groepen, hield ze hen voor dat de wereld voor hen open lag, dat zij konden studeren, dat zij alle kansen hadden om hoog op de ranglijst te eindigen. Ze waren misschien arm of zwart of gehandicapt, ze stamden misschien uit milieus waar studeren niet normaal was, maar desondanks moesten ze dat doen. Ze konden president worden van de Verenigde Staten, of first lady en advocaat net als zij. Ik kom uit South Side. Ik hoor hier ook niet te staan! was de boodschap die zij hen meegaf.
En zo is het. Michelle Obama groeide op in Chicago, in een gezin met laagopgeleide zwarte ouders. Bijna de garantie voor een leven zonder perspectieven, een leven met slecht betaalde eentonige baantjes, een partner en een gezin die op hetzelfde pad voort zouden gaan. Maar Michelles ouders Fraser Robinson en Marian Shields Robinson waren net even anders dan hun buurtgenoten. Ze hadden er allebei spijt van dat ze hun schoolopleiding niet hadden afgemaakt en stimuleerden zoon Craig en dochter Michelle daarom de hoogst mogelijke opleiding te volgen. Beide kinderen doorstonden de strenge test voor een studie aan Princeton, daarna begon Michelle, na een nog hogere drempel te hebben genomen, in 1985 met haar studie rechten op Harvard Law School. Vader Fraser, gehandicapt door MS maar met ijzeren kracht doorwerkend, zag zijn kinderen waarmaken waarvan hij nooit had kunnen dromen. Zelf was hij altijd gedwarsboomd door zijn kleur. Racisme was in zijn jeugd niet alleen een onontkoombaar feit maar tevens de bepalende factor voor zijn toekomst. Wie zwart was moest dubbel zo goed zijn als een blanke om hetzelfde te bereiken. Oneerlijk? Het was een gegeven. Fraser – en ook Marian – wisten niet beter. Dat, met dank aan Martin Luther King, de wereld en daarmee de toekomst voor hun kinderen, enigszins verbeterde, vervulde hen met vreugde. Michelle Robinson redde het, dankzij haar ouders, haar ijzeren wil, haar op de universiteit gegroeide zelfvertrouwen en haar grote talenten.
Auteur
Author Peter Slevin. 2014 photo by Andrew Johnston.
Peter Slevin schreef tijdens zijn journalistieke carrière uitgebreid over Barack en Michelle Obama, politieke campagnes en beleidsdebatten in Amerika. Hij werkte tien jaar voor The Washington Post. Momenteel is hij hoogleraar aan de Medill School of Journalism van de Northwestern University. De biografie van Michelle Obama stond in de Booklist Top Ten Biographies 2015.
Barack
Wie een biografie over Michelle Obama schrijft komt vanzelf natuurlijk Barack tegen. Door haar huwelijk met de eerste zwarte president van de VS werd Michelle tenslotte first lady. Dat houdt niet in dat ze zonder hem niet tot grote hoogte gestegen zou zijn. Ze rondde haar studies af met voortreffelijk resultaat, kwam als jonge partner terecht bij het advocatenkantoor Sidley. en werd in die hoedanigheid ‘zomer-adviseur’ van de jonge, buitengewoon getalenteerde rechtenstudent Barack Obama. Op zijn eerste dag kwam de stagiair te laat. Geen beste beurt. Michelle noteerde het. De jongen mocht een ‘ster’ zijn, hij moest zich wel aan de regels houden. Ze was sowieso een beetje geïrriteerd over al het gedoe vooraf over de uitblinker die zou komen. Maar zoals meer mensen later bij Barack Obama zouden ervaren: hij komt, ziet en overwint. Je hebt meteen ‘een klik’ met hem. Dat gold ook voor Michelle Robinson. De twee werden vrienden. En de vriendschap werd meer. Ze trouwden in 1992. Maatschappelijk werker Barack ging via de rechtenstudie de politiek in, Michelle bewonderde zijn empathische optredens, ‘erfenis’ van het werk in de sociale sector.
Geschiedenis
Vanaf dat moment, vanaf het ogenblik dat Barack als politicus de wereld veroverde, is het echtpaar Obama ‘publiek bezit’. Hun beider aantrekkelijke verschijning, hun twee aanbiddelijke dochters, hun succes als zwarte voorlopers dat andere zwarte medeburgers inspireert en enthousiasmeert, het begon en vond zijn hoogtepunt in de verkiezing van Barack als president. Michelle trok naast hem haar eigen pad en predikte overal in Amerika tegen jonge kansarme kinderen dat zij hun kansen moesten grijpen, dat de wereld voor iedereen open lag: ook en juist voor hen.
Deze biografie leest als een spannend boek. Een groot deel van dit verhaal over Michelle gaat over haar voorouders, vertelt de geschiedenis van kansloze zwarte arbeiders die door eigen wilskracht en studie twee kinderen voortbrachten – Craig en Michelle – die uitblinken en in de maatschappij hoog aangeschreven staan. Het deel Michelle : Barack is relatief kort, maar velen kennen hun succesverhaal. Slevin bewondert Michelle Obama, maar schrijft geen kritiekloze lofzang.
Wat hem tegenvalt, zo bekent hij bijvoorbeeld in de Epiloog bij de Nederlandse editie, geschreven na het aftreden van de Obama’s (de Amerikaanse editie verscheen in 2015), is de ‘graaierij’ van het echtpaar die zich uitte in hun handtekening onder een lucratieve deal van ten minste 60 miljoen dollar voor hun memoires.
Dit boek is vertaald door een team van zes mensen. Ik weet niet of dat leidt tot een geringere betrokkenheid tot het product, maar er staan vreemde vertaalfouten in dit boek. Voorbeeld: (blz. 101) Er wordt gesproken over een onderwijsredacteur met de naam Geoffrey Canada. (…) En dan staat er in de volgende zin: ‘In Canada geloofde men… Dat zijn dingen die niet mogen gebeuren en die helaas regelmatig voorkomen in dit boek. Jammer.
Verder niets dan lof. Slevin heeft een boeiend boek geschreven dat het licht werpt op Michelle (en Barack) Obama en op de zwarte geschiedenis van Amerika.
Peter Slevin – Michelle Obama. De biografie. Vertaald uit het Engels (Michelle Obama. A Life) door Marianne Kerkhof, Marjolein Meinderts, Britt Meulenberg, Marieke van Muijden, Nannie de Nijs Bik-Plasman, Ingrid B. Ottevanger, Hennie Volkers en Marlies van der Wal. ISBN 978-9000-359-27-1, 448 pagina’s, €22,50. Houten: Unieboek / Het Spectrum 2017.