Politiek en geloof zetten vrienden en geliefden tegen elkaar op
Twintig jaar oorlog en vrede rond de liefde van Margery en Ned.
Het is 1558. Als de jonge Ned Willard na een jaar op zee terugkomt in zijn geboorteplaats Kingsbridge is er slechts één ding dat hem bezighoudt: zou Margery Fitzgerald hem niet zijn vergeten? Het 15-jarige meisje heeft, voor hij vertrok, haar liefde aan hem verklaard, hem verzekerd dat ze op hem wacht en dat ze zullen trouwen. Maar een jaar is lang voor zo’n jong meisje, realiseert de 18-jarige Ned zich. Als hij Margery gaat opzoeken wordt hem de deur gewezen door haar broer Rollo die vertelt dat zijn zusje zich gaat verloven met iemand van adel. Als hij in het geheim Margery toch ontmoet, vertelt ze hem dat ze dat huwelijk zal weigeren.
Er is één groot probleem. Ned is protestant en Margery katholiek. Protestantisme is verboden, de vermeende ketters komen op de brandstapel terecht. Voorlopig zit er daarom niets anders op dan dat Margery zich schikt naar de eisen van haar ouders. Als Neds hele familie bedreigd wordt besluit de jongen zijn leven in dienst te stellen van het protestantisme, door dienst te nemen in het ‘ondergrondse leger’ onder het regime van de protestante koningin Elisabeth.
Er zijn twee fanatieke kampen. De katholieken accepteren de macht van koningin Elisabeth niet, maar strijden ervoor de katholieke Maria Tudor op de troon te krijgen. De protestante koningin neemt opmerkelijke maatregelen en richt een soort ‘geheime dienst’ op. De mensen die daarvoor werken – Ned is er dus één van – bespioneren iedereen die zij ervan verdenken dat hij het als katholiek op het leven van de koningin voorzien heeft. De geheime dienst wordt ondersteund door de paus, door Frankrijk en Spanje. Margery intussen is op andere paden verzeild geraakt en helpt de katholieken door priesters Engeland binnen te smokkelen om het ‘ware geloof’ te helpen verbreiden.
Alsof er niet genoeg complotten zijn roert zich in het hoge noorden Elisabeths nicht, de katholieke koningin van Schotland Maria Stuart. Deze ambitieuze vorstin beraamt plannen om de Engelse troon op te eisen.
Auteur
Ken Follett (1949) was journalist. Nadat hij in 1978 debuteerde met Door het oog van de naald, schreef hij de ene bestseller na de andere. Dit is de 24ste roman die in Nederland uitkomt.
Dit is het derde boek dat zich afspeelt in het fictieve Engelse stadje Kingsbridge. De auteur presenteerde aanvankelijk het eerste deel De kathedraal, dat later opnieuw verscheen onder de titel Pilaren van de aarde, als losstaand verhaal. Dat boek speelt zich af in de twaalfde eeuw. In die tijd wordt de droom verwezenlijkt van de prior en de machthebbers om in het stadje een eigen, machtige kathedraal te bouwen. Steen voor steen en in bloed doordrenkt komt er een schitterend bouwwerk tot stand dat de eeuwen zal kunnen trotseren.
In deel twee, dat eveneens in Kingsbridge speelt, zijn vier jonge kinderen – die wegglippen uit de dienst in de beroemde kathedraal – in 1327 op Halloween getuige van een moord. Hoewel ze alle vier uit verschillende milieus komen blijven ze levenslang verbonden door deze gruwelijke ervaring.
Ook in deel drie is de stad Kingsbridge centrum van liefde en lijden, armoede en rijkdom, godsdienststrijd en verzoeningen. De zestiende-eeuwse godsdiensttwisten waren hard en bloedig. Soms lijkt het erop of de terroristen van ISIS uit die tijd de kunst hebben afgekeken voor hun gewelddadige acties uit naam van een vredige Allah. Acties waaronder de liefde van Ned en Margery te lijden heeft. Houdt die stand?
In het grote epos – de lezer krijgt achtereenvolgens 1003, 1105 en 862 pagina’s voorgeschoteld – wordt eens en vooral duidelijk dat alle mensen door de eeuwen heen, even herkenbaar en onherkenbaar zijn als de buren en landgenoten uit de eeuw waarin wij nu leven. Want er kan nog zoveel veranderd zijn, zodra het over emoties gaat blijven mensen even hard en teder, even warmbloedig of koud als ze al eeuwen waren. Een moderne historische les.
Uw recensent is, sinds de lezing van De kathedraal (deze eerstgekozen titel vind ik toch de mooiste), een ware fan van Ken Follett. Elk van deze drie boeken kan zonder enig bezwaar los gelezen worden. En toch, mocht u gegrepen worden of gewoon een regelrechte liefhebber zijn van fraaie historische verhalen, dan kan ik u alleen maar aanraden dit drieluik van voor naar achteren te lezen. Alle bijna drieduizend pagina’s van A tot Z langzaam achter elkaar.
Want dat is pas savoureren. Het ware, intense genieten.
Ken Follett – Het eeuwige vuur. Vertaald uit het Engels (A Column of Fire) door Joost van der Meer en William Oostendorp. ISBN 978-90-225-7511-6, 862 pagina’s, €29,99. Amsterdam: Boekerij 2017.