Polaire obsessie
Het leven als een ontdekkingsreis naar koude werelden.
Mijn broer is een man die vastzit in het ijs. Hij ziet ons door het ijs heen. Hij is er en hij is er niet. Of preciezer gezegd, in zijn binnenste zit een kier die zich soms met ijs vult. Pas na dertig jaar kon de juiste diagnose worden gesteld. Autisme.
Op 17 januari 1911 komt Scott aan op de Zuidpool. Hij arriveert als tweede, want Amundsen heeft het doel al op 15 december 1910 bereikt. De Noor had het beter aangepakt. Hij maakte gebruik van de kennis van Eskimo’s, ski’s en honden. Scott niet. Hij had als trekdieren pony’s.
Zich bewust van zijn naderende hongerdood schreef Scott aan zijn vrouw: ‘Zoals je weet moest ik me er altijd toe zetten om iets te ondernemen, ik heb van nature een luie inslag.’ Zijn stoffelijk overschot werd in november 1912 gevonden.
Huiveringwekkende verhalen over de reizen over en naar zowel de Noordpool als de Zuidpool. Over blauwe ijsbergen en waarom sommige oude ijsbergen er groen uitzien. En vooral over heel veel arctische koude.
Uiterlijk zie je niet aan haar broer dat er iets aan de hand is. Maar hij is niet in staat voor zichzelf te zorgen en is in financieel opzicht volslagen afhankelijk. Toch zijn er ook veel beperkte mensen die ondanks een riant salaris lijden aan een zware emotionele beperking: allerlei idioten die aan het hoofd staan van bedrijven en landen. Haar broer is echter niet alleen beperkt, maar ook kwetsbaar.
Over wie de Noordpool het eerste betrad wordt nog steeds gesteggeld. Algemeen beschouwt men Cook als een oplichter en van Peary, die zich op 6 april 1909 met vier Inuits op de pool liet fotograferen, neemt men aan dat hij er 38 kilometer vandaan stond. Pas in 1969, het jaar van de landing op de maan, was het Wally Herbert die ongemotoriseerd per slede met zekerheid de Noordelijke Pool bereikte.
Auteur
Dit boek is volgende de Catalaanse schrijfster Alicia Kopf (1982, pseudoniem voor Inma Ávalos) een ‘self-fictie-roman’. Een autobiografie waarin Dichtung und Wahrheit dooreen lopen. Haar broer is in feite de minst ijzige in de hele roman. Hij heeft alleen de tekst, het kunstwerk, geïnspireerd. Het boek geeft met gebruikmaking van de pooltochten als metafoor de gelegenheid om persoonlijke, affectieve relaties te onderzoeken en te beschrijven. Het is de lastige communicatie met haar ouders en de omgang met haar partners en anderen die haar levenspad kruisen, die daarbij op de korrel worden genomen.
De roman besluit met een oncomfortabele tocht over IJsland die de schrijfster en multidisciplinaire kunstenares zelf ondernam. Zozeer jeukte de barre kou.
Het boek met vele foto’s en tekeningen is onweerstaanbaar.
Alicia Kopf – Een broer van ijs . Vertaald uit het Catalaans (Germá de gel) door Irene van de Mheen. ISBN 978-94-027-0023-7, 254 pagina’s , € 19,99. Amsterdam: HarperCollins Holland 2017.