Psychiater / dwangmatig perfectionist schrijft over moeizaam leven
‘Dit is geen zelfhulpboek!’
‘Elke psychiater of psycholoog in opleiding leert hoe belangrijk het is om als hulpverlener tot in de uithoeken door te dringen van de vreemde en vervreemdende binnenwereld van de patiënt. Alleen als dát lukt en de hulpverlener de eigen logica van het dwangneurotisch denken leert kennen, kan hij de patiënt van zijn neurose afhelpen.’ Aldus Gerrit Glas, de psychiater die het voorwoord schrijft voor dit boek dat zeer volledig, bijna 400 pagina’s lang, de lezer vertelt wat het betekent om een dwangneurose te hebben.
Weest niet bevreesd, dit is niet alleen geen zelfhulpboek, het is evenmin een studieboek. Integendeel, de auteur weet uit eigen ervaring wat het is een dwangstoornis te hebben en behandelt zelf als psychiater ‘soortgelijke’ patiënten. Daarmee veegt hij die patiënten – geen cliënten, want wie aan die stoornis lijdt is ziek en daarmee ‘patiënt’ – niet op een hoop. Integendeel. Bijna vrolijk lardeert hij de hoofdstukken waarin hij theoretisch uitweidt, met Intermezzo’s, ervaringsverhalen van eigen patiënten, of verhalen die dezen hem zelf vertellen.
Vrolijk ja, want er zijn dwangstoornissen waarvan de lezer zich afvraagt hoe het in vredesnaam mogelijk is dat iemand zich om bepaalde dingen druk maakt, angsten vertoont, eisen stelt aan anderen of zichzelf… Zo heeft een mens toch geen leven?
Geen leven is wellicht zwaar aangezet, maar mensen met een dwangstoornis hebben het zeker niet eenvoudig. Een dwangstoornis is ook niet iets wat de mens van tijd tot tijd bespringt, een dwangstoornis beheerst iemands leven. En het leven van partner, van kinderen, familie, collega’s, omstanders… Wie een dwangstoornis heeft, heeft het zwaar. En komt veelal terecht bij een psychiater of een klinisch psycholoog. Met de behandeling gaat hij een lang traject in. Maar intussen blijft het lastig om derden die niet zeer nabij staan uit te leggen wat hem nu precies mankeert. Wie wil weten wat een dwangstoornis is, moet dit – schitterend uitgevoerde – boek lezen.
Auteur
Menno Oosterhoff (1956) is kinder- en jeugdpsychiater. De Groninger lijdt – evenals 250.000 landgenoten – aan een dwangstoornis. Hij schrijft naast zijn praktijk columns voor Medisch Contact en kreeg in 2015 de Psyche Media Prijs. In 2017 ontving hij als eerste de Antonie Kamerling Award voor dit boek.
Een dwangstoornis wordt meestal afgekort als OCD, naar Obsessive Compulsive Disorder. Het is letterlijk een ‘vals alarm’, de patiënt heeft het gevoel dat er, als hij bepaalde handelingen niet verricht, rampzalige dingen zullen gebeuren. Voor Oosterhoff met zijn dwangmatige behoefte aan perfectie, zijn immense hang naar volledigheid, is het schrijven van dit boek waanzinnig moeilijk geweest. Toch wilde hij het schrijven. Hij wilde niet alleen over zijn eigen dwangstoornis schrijven, maar over alle dwangstoornissen. Het boek moest volledig zijn.
Oosterhoff legde zichzelf daarmee een gigantische taak op de schouders. Maar wie als leek dit boek leest kan niet anders dan concluderen dat er ongelooflijk veel nieuws, wetenswaardigs, opmerkelijks en wat dies meer in dit boek staat. Dwangneuroses van A tot Z, waarvan sommige zo merkwaardig zijn dat je de neiging krijgt in de lach te schieten, tot je je realiseert dat het leven met zo’n stoornis verschrikkelijk moeilijk zal zijn.
Geen boek voor een avond ontspannen lezen, wel een boek voor ieder die – al dan niet beroepshalve – geïnteresseerd is de moeizame wereld van OCD-patiënten. Een boek dat begrip kweekt.
Bijzonder.
Menno Oosterhoff – Vals alarm. Leven met een dwangstoornis. ISBN 978-94-9172-968-3, 367 pagina’s, €22,50. Hilversum: Uitgeverij Lucht 2017.