Gek, grappig, ontroerend, leerzaam en ironisch sprookje
Fraai geïllustreerd verhaal voor jong en oud.
In de bergen van Sicilië is een berenrijk gevestigd. Op een dag waagt een jager zich in de buurt en rooft de jonge prinsenbeer Tonio die daar wandelt met zijn vader koning Leonzio. De koning zoekt zijn zoon overal, maar tot zijn grote verdriet wordt er nooit meer iets van het beertje vernomen. Dan komt er een zo strenge winter dat zelfs de beren, die gehard en heel wat gewend zijn, niets meer te eten hebben. Beneden in het dal zien ze rook uit schoorstenen komen, daar moeten dus mensen wonen die aan het koken zijn. Ze besluiten met z’n allen naar het dorp te gaan, op hongertocht. Koning beer hoopt stiekem dat hij ook Tonio zal vinden. De beren gaan met honderden naar het dal. Hun zoektocht naar eten is niet eenvoudig. Ze krijgen te maken met de tirannieke groothertog en zijn astroloog/tovenaar professor De Ambrosiis die in het bezit van een toverstokje is waarmee hij twee wonderen kan verrichten. Ze krijgen te maken met een leger venijnzwijnen die –hoe? Dat moet u lezen – in ballonzwijnen zullen veranderen. De snaterkater aast op hen en een gruwelijke zeeslang wil alle beren verslinden. Er volgt een zware veldslag tussen beren en mensen. Veel beren laten het leven.
Gelukkig is het niet alles ‘ach en wee’. De beren komen ook terecht in een spookkasteel en ontmoeten daar alle beren die tijdens de veldtocht stierven en nu spookberen zijn en tussen de mensenspoken wonen. Er wordt een geweldig feest op touw gezet. En één van de spookberen staat net op het punt koning Leonzio iets over de verdwenen Tonio te vertellen als de klok drie slaat, de betovering wordt verbroken en alle spookberen in nevels oplossen.
De beren besluiten in het kasteel bij het dorp te gaan wonen, in pais en vree met de Sicilianen die er al wonen. Maar of dat nu zo’n goede beslissing is, valt te bezien. Veel beren krijgen onaangename menselijke trekjes en dat hoort niet bij beren.
Auteur
Dino Buzzati (1906-1972) was in Italië een beroemd auteur. Hij werkte zijn hele leven voor de Milanese krant Corrière della Sera en schreef surrealistische verhalen, theaterstukken, essays en romans. Ook was hij schilder. Zijn boek De woestijn van de Tartaren wordt tot de hoogtepunten van de wereldliteratuur gerekend.
Buzzatti noemde zijn berenverhaal een sprookje voor lezers tussen 9 en 99 jaar. Zeer terecht. Wie jong is leest een fantasievol verhaal, schitterend geïllustreerd met stripfiguur-achtige taferelen. Maar dit boek kent veel meer lagen. De auteur drijft op ironische wijze de spot met rangen, standen en vooroordelen. Naast zichtbaar valse streken komen ook de onzichtbare aan bod als mensen en beren elkaar binnen de eigen gelederen verraden en in de steek laten. Wie weet dat dit sprookje in 1945 in Italië werd uitgebracht, realiseert zich dat de maatschappijkritiek die Buzzatti in het berenverhaal verpakt, toen niet door iedereen gedeeld werd.
Politiek, slapstick, berentrouw en – na veel doden – het happy end leiden tot de wijze les van een stervende oude Leonzio : keer terug naar de bergen, keer terug naar jezelf en blijf in de eerlijkheid geloven.
Een schitterend boekje, qua verhaal, illustraties (niets ouderwets’ of oubolligs aan ondanks dat ze uit 1945 stammen) en uitvoering. Ik kom superlatieven tekort om het aan te prijzen.
Geef het u zelf en uw vrienden cadeau en maak op die manier vrienden.
Dino Buzzati – De beroemde bereninvasie van Sicilië. Vertaald uit het Italiaans (La famosa invasione degli orsi in Sicilia) door Renata Vos. ISBN 978-90-7977-025-0. 132 pagina’s, €18,95. Amsterdam: Uitgeverij Karaat 2018.