Kroniek van de vooraanstaande Zeeuwse familie
De schatrijke baggeraarsfamilie Van Hattum bouwde bij Ellewoutsdijk het buiten Zorgvliet. De familie had een nauwe band met het dorp. Het verhaal gaat van 1860 tot 1981 en handelt over drie echtgenotes van drie generaties baggeraars.
Zorgvliet
Op de cover van het boek zien we een afbeelding van het buiten Zorgvliet in Ellewoutsdijk. Jan Christiaan van Hattem, de zeer vermogende directeur van een baggeraarsbedrijf. liet het in 1868 bouwen. Het buiten, gebouwd in een exotische Oriëntstijl, werd in de jaren steeds verder uitgebreid. Naast woon- en slaapkamers bevatte het ook een wintertuin, een theater met draaitoneel en drie kunstzalen met kostbare schilderijen. Er was ook een park met een prieel, een kassengalerij en een eiland met een volière. Later werd er nog een twintigmeter hoge jachttoren gebouwd.
De familie Van Hattum verbleef hier ’s zomers. Het werd een toeristische trekpleister. In het park werden ook feesten gevierd voor de bevolking van Ellewoutsdijk. Sommigen hadden kritiek op dit ‘Marokkaanse paleis’. Op 6 oktober 1944 werd Ellewoutsdijk gebombardeerd. In het dorp werden de kerk en ook vele huizen vernield, van het trotse buiten bleef bijna niets over.
Auteur
Anna van Suchtelen (1961) is beeldend kunstenaar. Zij studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en Visual Arts. Zij liet zich inspireren door haar eigen familiegeschiedenis. Guusje van Hattum, een van de drie beschreven echtgenotes, was de oma van de schrijfster. Een tante woont nog steeds op het terrein van de buitenplaats in een herbouwd huis en Anne speelde daar als kind. In haar boek stelde zij het buitenhuis Zorgvliet centraal en onderzocht wat er met mensen gebeurt als hun leefomgeving ingrijpend verandert.
De familie en het dorp
In 1860 was Jan Christiaan van Hattum (JC genoemd) in Ellewoutsdijk. Daar ontmoette hij Frederika Prümers, de dochter van de ambachtsheer. In 1862 trouwde hij met haar en een paar jaar later liet hij het zomerhuis bouwen. JC was heel betrokken bij het dorp. Hij volgde zijn schoonvader op als ambachtsheer. Deze functie bleef in de familie. Talrijk zijn de schenkingen van de familie aan het dorp. Vooral de kerk profiteerde hiervan. Niet alleen werd de pastorie gebouwd, maar ze schonken ook andere zaken zoals kroonluchters, het avondmaalservies en het doopvont. De verjaardag van JC werd in Ellewoutsdijk gevierd alsof het Koningsdag was. Dat gebeurde zelfs nog nadat JC was overleden. In het huis werden rondleidingen georganiseerd en voor de ouderen een jaarlijks uitstapje.
Drie generaties echtgenotes
Het boek heeft drie hoofdstukken. Elk hoofdstuk is gewijd aan één echtgenote, respectievelijk Frederika van Hattum – Prümers , Jaan van Hattum – Dekker en tenslotte Guusje van Hattum – van Loenen. Frederika en Jaan waren sociaal bewogen. Ze bezochten arme mensen en steunden hen met geld, voedsel en kleding. Jaan werd de eerste ambachtsvrouw. Toen Jaan in Beverwijk ging wonen was ze ook daar actief. Guusje was een buitenbeentje. Jaan was tegen het huwelijk met Freek, maar deze zette toch door. Guusje kwam nauwelijks haar huis uit en na de geboorte van haar kinderen leed ze aan postnatale depressies. Met haar dominante schoonmoeder kon ze niet overweg. Met Freek woonde ze enkele jaren in een woonboot bij de Afsluitdijk die toen aangelegd werd.
Geschiedenis
Dit interessante boek gaat over het leven in het buiten Zorgvliet, het persoonlijk leven van de drie vrouwen en de geschiedenis van de baggerfirma Van Hattum. Daarnaast besteedt de schrijfster ook veel aandacht aan de geschiedenis van Nederland tussen 1860 en 1981. We maken mee dat de eerste treinen reden en later de eerste auto’s. Zorgvliet was er direct bij toen er elektriciteit kwam en er werd centrale verwarming aangelegd. Van Hattum en Blankevoort was een zeer goede baggeraar en werd overal in de wereld gevraagd. Veel van hun projecten worden genoemd: de aanleg van het Panamakanaal, de Zuiderzeewerken en de Deltawerken. Eén van de laatste genoemde projecten is de Zeelandbrug. Een foto laat zien dat Freek koningin Juliana vergezelt bij de opening ervan in 1965.
Deze interessante familiekroniek bevat die veel informatie buiten de familieperikelen. De informatie komt uit het familiearchief. Dat heeft de auteur goed gebruikt, maar ze heeft er ook fictie aan toegevoegd wat het boek heel prettig leesbaar maakt. De vele foto’s verduidelijken veel.
Het verhaal van een bijzonder huis en een bijzondere familie.
Anna van Suchtelen – Versailles aan de Schelde. ISBN 978-90-5936-755-5, 319 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Uitgeverij Cossee 2017.