Zeven generaties Groningse armoedzaaiers
Ruige mensen op een ruig platteland.
In tweeën gesneden door een tocht ligt het Groningse buurtschap Malterfoske. Het bestaat niet echt en is net als de beschreven personen ontsproten aan de fantasie van de schrijver. Het is gebaseerd op een bestaand buurtschap in Noord-Groningen, waar armen en behoeftigen tot ver in de twintigste eeuw geïsoleerd werden. Zowel het buurtschap als de personen zijn levensecht beschreven. Zeven generaties, dat riekt naar een epos. Het is een novelle geworden van ruim 60 pagina’s. Zo kan het ook.
Auteur
De Groninger Lammert Voos (1962) schrijft proza en poëzie. Hij was onder meer docent poëzie aan de Schrijversvakschool te Groningen en stadsdichter van Deventer. In de jaren tachtig van de vorige eeuw was hij zanger in een Friese band. Hij schrijft ook in het Gronings. Hij legt achterin het boek uit wat de Groningse woorden Maltern en foske betekenen.
Elk van de zeven hoofdstukken heeft een min of meer christelijk thema. Het begint met Zondeval. Daarna komen achtereenvolgens Schippers zonder God (een speelse verwijzing naar Jan de Hartog?), De Samaritaan, De bevlekte ontvangenis, Adam, Lilith en Genesis. Hoewel er soms een dominee langs komt gaat het nauwelijks over geloofszaken. Veel meer over het uitzichtloze bestaan op het Groningse platteland met moord en doodslag, incest, het slaan en verkrachten van dienstmeiden en echtgenotes. Socialisten en anarchisten en natuurlijk haat voor de bazen. Jongens die klappen krijgen slaan, wanneer ze groot en sterk zijn geworden, hun vader terug. Vrouwen weten dat ze klappen krijgen en zijn toch ongehoorzaam. Het ene kind na het andere wordt verwekt, velen sterven jong. En uiteraard is er de drankzucht waaraan velen ten onder gaan.
De auteur houdt er de vaart in zodat je het boekje pas neerlegt wanneer je het uit hebt. Zijn beeldende taalgebruik ondersteunt de sfeertekening.
Het huisje stinkt naar schimmel, doorgekookte kool en luiers vol pis. De tweede baby haar billen zijn rood en pukkelig, vol eczeem. Het kindvrouwtje houdt niet van haar kinderen. Ze kijkt naar de zuigelingen met een mengeling van afschuw en verwondering. Ze houdt niet van het gejank…
Een boeiende, knap opgeschreven sfeertekening.
Lammer Voos – Malterfoske. ISBN 978-90-72603-69-2, 63 pagina’s, € 19,50. Enschede: AFdH Uitgevers.