Persoonlijke herinneringen
Korte verhalen over de moeder van de schrijver die haar laten zien als hippie, als overspelige echtgenote, egocentrische moeder en goedgelovig slachtoffer van de natuurgenezers en kwakzalvers toen ze aan kanker leed.
Auteur
Tommy Wieringa (1967) begon als schrijver direct succesvol met Joe Speedboot. Voor zijn roman Dit zijn de namen ontving hij de Libris Literatuurprijs. De heilige Rita is een tamelijk autobiografische roman. Terwijl Dit is mijn moeder over zijn moeder vertelt, handelt De heilige Rita vooral over zijn vader. Deze roman werd bekroond met de lezers- en juryprijs van de BookSpot Literatuurprijs.
Wieringa koos er niet voor een chronologische biografie van zijn moeder te schrijven. Het boek bevat een groot aantal korte verhalen die eigenlijk meer over hem zelf gaan dan over zijn moeder. Als je naar de feiten kijkt was de omgang met zijn moeder dramatisch. Toen hij twaalf was verliet ze met haar kinderen het huis. Tommy verkoos bij zijn vader te blijven. Liever de lichte verwaarlozing van zijn vader dan de grillen van zijn moeder. Een lange tijd ontmoette hij haar nauwelijks. Pas als ze borstkanker krijgt bezoekt hij haar vaak. Veel verhalen gaan over haar ziekte, het sterfbed en de uitvaart.
Mooie herinneringen heeft Tommy aan de tijd dat ze op Aruba woonden. Hij was toen nog heel jong. Te jong om preuts te zijn, om afkeurende gedachten te hebben over de dingen die ik zag. Alles zoop en naaide, heel het eiland was een groot matras. Zijn moeder behoorde tot de generatie van 68, de hippies. Ze deed volop mee aan de feesten. Weer in Nederland bleef ze een excentrieke vrouw. Als zijn moeder Tommy van school haalde en in haar bonte kledij over het schoolplein liep schaamde hij zich.
De toon in de verhalen is heel licht. Er is veel humor, ook als het over dramatische gebeurtenissen gaat. Zo wordt beschreven dat de familie de as van oom Sal gaat verstrooien. Volgens zijn laatste wil moest dit bij het Duitse waddeneiland Borkum gebeuren. Als ze ter plaatse zijn wordt de urn omgekeerd, maar er komt niets uit. Door het vocht is de as veranderd in een vettige, grijszwarte substantie. Er wordt een lepel gehaald en dan lepelen ze het deegachtige spul uit de urn en mikken het in zee.
Keihard oordeelt de schrijver over de ‘parasieten’ die zijn moeder van de kanker wilden genezen. Daar is bijvoorbeeld Henk Fransen, ‘de arts van de toekomst’. Hij wil de kanker bestrijden met kostbare kruidenmengels uit zijn eigen winkeltje. Dan is er ook Robert Gorter in Keulen die de kanker bestrijdt met hyperthermische behandelingen. De genezingsratio in zijn fopkliniek was nul. Het enige wat beter werd was Gorters eigen bankrekening. Ook dit is geen fictie, maar werkelijkheid.
Uit enkele verhalen blijkt dat Tommy’s moeder, Lia Wiersema, heel moedig en doortastend kon zijn. Ze woonde boven haar winkel aan de Vismarkt in Groningen. Op een nacht werd ze beroofd. Er was een man door een raam naar binnen geklommen. Het eerste wat ze tegen hem zei was: ‘Kijk nou wat je hebt gedaan, je hebt mijn kussens vies gemaakt. Ze zei dat hij in het verkeerde huis was. Ze brengt hem naar de voordeur en laat hem naar buiten. Hij heeft niets meegenomen en haar heeft hij niet aangeraakt.
Veel liefdevolle aandacht is er voor het ziekbed van zijn moeder. Dit zijn vaak ontroerende fragmenten. Hilarisch is te lezen hoe ze haar eigen uitvaart voorbereidt. Eens organiseerde ze liederlijke feesten, nu organiseert ze haar eigen grande finale. Ze regelt zelfs het ontwerp van de rouwkaart en de advertentie. Alles is klaar. De kinderen hoeven alleen nog de dag van sterven in te vullen.
Een ontroerend en humorvol boek over een heel bijzondere en grillige moeder. Dit keer geen fictie over verzonnen personages, maar persoonlijke herinneringen vol met intieme details die Wieringa kennelijk met zijn lezers wil delen. De vele foto’s vullen de teksten goed aan en verrijken het beeld van zijn moeder.
Tommy Wieringa – Dit is mijn moeder.ISBN 978-90-828-830-08, 156 pagina’s, € 17,99. Amsterdam: Tommy Wieringa 2019.