De wedergeboorte van Ischa Meijer
Van deze ultieme liefdesroman is een dramaserie gemaakt. De reden voor een nieuwe druk.
De in 1998 verschenen autobiografische roman van Connie Palmen was een groot succes. Het verhaal speelt zich af in de periode van 1991 tot 1995. Het gaat over de destijds 36-jarige schrijfster en de toen 47-jarige schrijver en journalist Ischa Meijer. Ze hadden een intensieve liefdesrelatie. Vijfentwintig jaar geleden overleed Meijer onverwacht aan een hartinfarct. Na zijn dood schreef Connie Palmen deze openhartige roman over hun relatie als een soort rouwverwerking.
Auteur
Connie Palmen (1955) studeerde Nederlands en Filosofie. In 1991 verscheen haar eerste roman De Wetten, een zeer succesrijk debuut. De lovende kritieken en vele optredens in het land veroorzaakten een hype voor het boek en de schrijfster. Ze kreeg een verhouding met Ischa Meijer. In die tijd schreef ze aan haar tweede roman De Vriendschap. Vlak voor de publicatie overleed Ischa. Ook De Vriendschap werd een bestseller. Voor deze roman ontving ze de AKO-literatuurprijs. Ze kreeg een relatie met Hans van Mierlo, met wie ze trouwde. Voor de roman Jij zegt het kreeg ze de Libris Literatuurprijs.
In 1998 werd I.M. gepubliceerd. Ook dit boek werd goed ontvangen. Hoe kijken we er nu naar? Is er slijtage? Zelf was ik indertijd onder de indruk en dezelfde ervaring heb ik nu weer opnieuw bij het herlezen. Het blijft een authentiek liefdesverhaal dat nog steeds indruk maakt. Naast de liefde heeft het boek nog veel meer te bieden: de reizen in de Verenigde Staten, de interessante, op hoog niveau staande conversatie van de geliefden en het verhaal van Ischa, zijn vreselijke, liefdeloze jeugd, zijn Joodse afkomst en de dood van zijn ouders.
Het verrassendste aspect van het boek vond ik dit keer de reizen in de VS, eigenlijk het belangrijkste deel. Je zou de roman bijna als een road novel kunnen beschouwen. Het is vooral Ischa die het land kent en er veel van houdt. Liefst acht keer reizen ze naar de VS, het meest naar Florida en New York. Ischa is de ervaren gids die Connie kennis laat maken met zijn geliefde restaurants en hotels. Het is vermakelijk te lezen dat Meijer niet rijdt maar dit overlaat aan zijn kleine geliefde (1.60 m) die moeiteloos de grote Chevy bestuurt.
Wat deze roman tijdloos maakt zijn de diepgaande gesprekken tussen Connie en Ischa. Beiden zijn intelligent en zeer belezen. Connie zegt over haar partner: Voor het eerst iemand die zelf na kon denken. Ischa is wat betreft boeken koopziek. Ze bezoeken veel boekwinkels, ook in de VS en Ischa verlaat de winkel meestal met een tas boeken. Hij heeft een voorkeur voor dikke biografieën. Een belangrijk thema van hun gesprekken is de verhouding tussen fictie en werkelijkheid. Connie betrekt daarbij vaak de filosofie.
Indrukwekkend zijn de spaarzame gedeeltes die over de jeugd van Ischa gaan. De afstandelijkheid en liefdeloosheid van zijn ouders zijn onthutsend. Wat hem erg dwars zat was dat hij de boeken van zijn vader niet mocht aanraken. Ischa zegt daarover: Mijn vader had alleen een band met zijn boeken, met die banden aan de wand en verder met niemand. Als zijn vader is overleden en Ischa het huis van zijn vader in Heemstede binnentreedt gaat hij direct naar de boeken. Ondanks zijn haat tegen zijn ouders heeft hij bij hun overlijden een groot verdriet. Met zijn broer neemt hij ook de moeite om in de sjoel met zijn broer kaddisj te zeggen, een Joods gebed bij een begrafenis.
Het lichaam van zijn moeder werd ter beschikking gesteld van de wetenschap en ging naar Duitsland. Ischa zegt daarover: Heeft die arme vrouw Bergen Belsen overleefd en wordt ze alsnog abtransportiert. Zijn vader wilde dit ook, maar Ischa koos toch voor een begrafenis. Bij de plechtigheid hield hij een respectvolle toespraak over zijn vader.
I.M. blijft een indrukwekkend boek.
Connie Palmen – I.M. ISBN 978-90-446-4566-8, 312 pagina’s, € 15,00. Amsterdam: Prometheus 11e druk 2020.
NB Op 28, 29, 30 dec. en 1 jan. wordt op NPO 1 de verfilming van het boek I.M. uitgezonden. Het is een vierdelige dramaserie met Wende Snijders als Connie Palmen en Ramsey Nasr in de rol van Ischa Meijer. Altijd spannend hoe de verhouding boek – film is uitgepakt. Alle reden om het boek te gaan lezen of herlezen.