Een joviale nazi
De bevrijding van Mussolini uit de handen van de geallieerden maakte van Skorzeny een mythe.
Zaterdag 5 juli 1975 stierf Otto Skorzeny, 67 jaar oud, aan longkanker. Bij zijn crematie in Madrid kon men getuige zijn van een overvloed aan nazigroeten zoals ze sinds het einde van de oorlog nauwelijks meer in het openbaar te zien waren geweest. Niet verwonderlijk. Skorzeny was immers een oorlogsheld die ooit door Hitler was uitverkoren en gelauwerd!
Duitse militairen hadden een naam voor honger naar roem: Halsschmerzen – een verwijzing naar het felbegeerde Ritterkreuz, een hoge onderscheiding die om de hals werd gedragen.
Skorzeny werd gedreven door de zucht naar roem en romantiek en door een feilloos gevoel voor het exploiteren van zijn eigen imago. Hij was een sterke vent van 1,93 meter met een indrukwekkend litteken van een schmiss, opgelopen bij een duel uit zijn studententijd. Een amicale officier, hartelijk en impulsief, maar ook iemand met een sluwe boerenslimheid die hem op zeker moment de titel van ‘gevaarlijkste man van Europa’ opleverde.
Churchill was woedend toen bleek dat een paar Luftwaffe-parachutisten en SS-commando’s op 12 september 1943 Mussolini hadden bevrijd uit een schijnbaar onneembare bergstelling en hem naar Duitsland hadden gebracht. Het huzarenstukje was uitgevoerd door een eenvoudige kapitein, SS-Hauptsturmführer Skorzeny, die nu de held van het derde Rijk werd.
Duitsland kon wel een held gebruiken, want het leed geen twijfel dat de dagen van het Reich geteld waren. Skorzeny was door de Führer persoonlijk uitgekozen voor de opdracht Mussolini te bevrijden. Als enige van de kandidaten was hij in Italië geweest, weliswaar op zijn huwelijksreis.
Himmler en andere hooggeplaatste nazi’s zagen in Skorzeny een nuttige pion. Pas later werd duidelijk dat hij een buitenbeentje was, wiens acties soms gevaarlijke en onvoorspelbare gevolgen hadden.
Ondanks allerlei tegenslagen wisten de Duitsers met zweefvliegtuigen het geïsoleerde berghotel te bereiken en de Italiaanse dictator te bevrijden. Een klein vliegtuigje zou Mussolini meenemen. Skorzeny wilde zijn buit niet alleen laten gaan en eiste dat hij zou meevliegen. Het scheelde niet veel of het zware extra gewicht deed het officieel tweepersoons vliegtuig in een ravijn storten.
Voor Hitler was het weerzien van Mussolini een anticlimax. Hij zag een man die het leven beu was, een saaie, uitgebluste figuur in een somber pak, een voormalige dictator die voor een dergelijke functie zichtbaar ongeschikt was. Otto Skorzeny kreeg echter zijn Ritterkreuz.
Terwijl Duitsland langzaam maar zeker naar de afgrond stuiterde, terwijl wanhopige nazi’s tot het laatst weerstand boden, leek Skorzeny in zijn element omdat hij floreerde als hij kon improviseren en onverwachte situaties het hoofd moest bieden.
Na de geallieerde overwinning had Otto Skorzeny echter behoorlijk vuile handen gemaakt en zou het jaren kosten voor hij een min of meer normaal burgerleven kon leiden. Daarbij is het verbazingwekkend dat deze volbloed nazi in de jaren zestig diensten verrichtte voor de Israëlische geheime dienst, de Mossad, en in 1975 stierf als multimiljonair.
Auteur
Stuart Smith (1953) deed jarenlang onderzoek naar de waarheid over Skorzeny’s levensloop en diens complexe persoonlijkheid.
Skorzeny was een getalenteerde netwerker die zijn iconische status als bevrijder van Mussolini zijn leven lang wist uit te buiten. We mogen echter niet vergeten dat het systeem waarin hij meedraaide hem mede verantwoordelijk maakte voor gruwelijke oorlogsmisdaden. Daarbij is het verbijsterend hoe SS-officieren na hun nederlaag probeerden aan rechtsvervolging te ontkomen en hoe dat ook vaak lukte.
Deze biografie over een onverbiddelijke nazi, die te licht werd bevonden voor het proces in Neurenberg, geeft een schokkend beeld van fascistisch tuig in oorlogs- en vredestijd.
Een sinistere aanvulling op wat menigeen over de Tweede Wereldoorlog meent te weten.
Stuart Smith – Otto Skorzeny. Hitlers favoriete commando. Vertaald uit het Engels ( The Devil’s Discipline) door Bies van Ede. ISBN 978-94-019-1712-4, 464 pagina’s, € 29,99. Utrecht: Omniboek 2020.