Het verhaal achter het Coronabeleid
Nederland in ongekende crisis.
Begin 2020 leek er geen vuiltje aan de lucht. De Nederlandse economie draait als een tierelier. Werkgeversvoorzitter wijlen Hans de Boer: We dachten dat we goed bezig waren… In het Zwitserse Davos vergadert een zware kabinetsdelegatie onder leiding van premier Mark Rutte in een internationaal gezelschap van politici en captains of industry over duurzame ontwikkeling. Het luxepoppetje Sigrid Kaag klaagt over het ‘jongerenhotel’ waar ze verblijft. Hugo de Jonge leest in Rotterdam-Zuid kinderen voor uit ‘Moppereend’.
In de Chinese stad Wuhan is in december het raadselachtige dodelijke Coronavirus uitgebroken. Intussen is daar een zware lockdown aangekondigd. Hans de Boer praat met Nederlandse bedrijven over de economische gevolgen. Dat het virus zelf wel eens naar Nederland zou kunnen komen, daaraan dacht toen niemand. De Boer: … maar we waren ziende blind.
Ruim anderhalf jaar later wordt de coronapas ingevoerd. Staatssecretaris Mona Keijzer zegt in een interview in De Telegraaf dat dit niet uit te leggen is. Die uitspraak blijkt voor haar einde oefening. Ze wordt met onmiddellijke ingang ontslagen. Inmiddels heeft Hugo de Jonge ontdekt hoe het is om coronaminister te zijn op een departement en in een land waar niemand de baas is. Zijn voorganger Bruna Bruins, die wegens oververmoeidheid ontslag moest nemen, is inmiddels daarvan hersteld en werkt nu in de politieke luwte als lid van de Raad van State.
Dit boek speelt zich af in de tussentijd. Het biedt een kijkje achter de schermen van het Haagse coronabeleid en andere belangrijke zaken die zich in de landspolitiek in het algemeen en het CDA in het bijzonder afspeelden.
Auteurs
Thijs Broer en Peter Kee zijn politiek redacteur van de latenightshow Op1. Broer werkte als politiek redacteur van Vrij Nederland, waarvoor hij thans een wekelijkse politieke column schrijft. Hij is coauteur van een boek over het premierschap van Jan Peter Balkenende. Kee was politiek redacteur van Buitenhof, Pauw (& Witteman) en is politiek duider bij de VARA radio. Hij schreef onder meer Het briefje van Bleker.
In retrospect zou je het Coronatijdperk kunnen zien als een politieke achtbaan waarin de gebeurtenissen elkaar in sneltreinvaart opvolgen. Wereldwijd konden miljoenen doden op het conto van de pandemie worden geschreven. De ravage die het virus aanrichtte in onze nationale politiek valt daarbij natuurlijk in het niet, maar deed ons brave landje wel schudden op zijn grondvesten.
Het eerste slachtoffer van Bruno Bruins, Minister van Medische Zorg en Sport, die na weken keihard werken en vele slapeloze nachten instortte na een vervelende debat in de Tweede Kamer met Geert Wilders en Jesse Klaver. Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid nam zijn taken met betrekking tot de pandemie over, het zou hem op termijn zijn lijsttrekkerschap van het CDA kosten, en PvdA ex-staatssecretaris Martin van Rijn werd ingevlogen als nieuwe minister voor Medische Zorg. Na drie maanden moest deze weer wegwezen op last van zijn politiek leider Lodewijk Asser, wiens partij officieel in de oppositie zat.
Uit het boek blijkt dat hardwerkende beleidsambtenaren minder of helemaal niet toegerust zijn tot het onder uitvoeren van urgente maatregelen. Gezond verstand moet veel te vaak wijken voor het wachten tot iets wetenschappelijk bewezen zou zijn, zoals het invoeren van de mondkampjesplicht. In een crisis als deze blijkt Nederland een overgeorganiseerd landje te zijn waar de verschillende instanties elkaar tegenwerken. En zo beginnen wij, vergeleken met andere landen, ook veel te laat met vaccineren, hoewel later een inhaalslag wordt gemaakt. In dit boek wordt op verschillende details ingegaan.
Het gaat trouwens niet alleen over de Coronacrisis, met name de perikelen binnen het CDA, met onder meer Hugo de Jonge, Pieter Omtzigt en Wobke Hoekstra, worden ook fors uitgevent. Dat gebeurt echter niet of minder met zaken van andere partijen, zoals bijvoorbeeld de niet al te koosjere tv-documentaire over D66-lijsttrekker Sigrid Kaag of de plotselinge samenwerking tussen de PvdA en Groen Links. Het ware beter geweest om zich in dit boek zich tot het Coronagebeuren te beperken en een zelfstandig werk aan het politieke gebeuren te wijden.
Desalniettemin: smullen voor de liefhebbers. Houd tijdens het lezen wel de politieke kleur van de auteurs in het achterhoofd.
Thijs Broer en Peter Kee – Code rood. Het verhaal achter het coronabeleid. ISBN 978-94-9325-636-1, 275 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Uitgeverij Pluim 2021.
NB Wij ontvingen op deze recensie de volgende reactie van Thijs Broer, één van de auteurs, die wij u niet willen onthouden:
Beste Adrianus, heel veel dank voor de uitvoerige recensie. En de kritiek begrijp ik ook: we hebben inderdaad veel aandacht aan het CDA besteed, in vergelijking tot andere partijen. Maar het criterium was: de coronacrisis. En het CDA – en in iets mindere mate FvD – zijn juist door de onenigheid over de Corona-aanpak uiteen gescheurd. Vandaar. En wat de politieke kleur van de auteurs betreft: ik probeer altijd zo onafhankelijk en onbevangen mogelijk te denken – net als mijn collega Peter Kee 
Hartelijke groet, Thijs Broer