De kortste weg naar criminaliteit
Een jongen in de Amsterdamse criminele wereld.
Niet geschikt voor publicatie. Wat wil de schrijfster met deze titel? Wil ze lezers waarschuwen? Het gaat namelijk om een keihard troosteloos boek waar je zeker niet vrolijk van wordt. De lezer wordt al direct gewaarschuwd omdat al in de proloog een moord voorkomt die zeer gedetailleerd wordt beschreven. Dat is al erg genoeg, maar daar komt bij dat de dader veel genoegen beleeft bij deze executie: De triomf in zijn borst schoot omhoog en vond een uitweg via zijn mond waaruit zijn gebrul klonk, terwijl jij een leven nam. Deze moord komt nog een keer terug in de roman, dezelfde moord , dezelfde tekst. Dan pas zie je binnen welke context deze moord plaatsvindt.
Hoofdpersoon in de roman is Tye , meestal Tyrelle genoemd. Zijn leven wordt beschreven in twee periodes. De hoofdstukken Toen handelen over zijn de jeugd, Hij woont met zijn zusje bij zijn moeder. Als zijn oom Michiel bij het gezinnetje komt inwonen gaan er nare dingen gebeuren. De moeder vindt alles best omdat haar broer geld inbrengt. In de hoofdstukken Nu is Tyrelle een jong volwassene die een verblijf in een jeugdgevangenis en een jeugdtbs-kliniek achter de rug heeft. Hij woont bij Don, een crimineel. Tyrelle beschouwt hem als zijn pleegvader. Met Rico en Kleine vormen ze een zeer succesvolle drugsbende.
Auteur
Gabrielle la Rose (1972) groeide op in Amsterdam-Oost in een buurt met criminaliteit en geweld. Haar ervaringen inspireerden haar tot het schrijven van Niet geschikt voor publicatie, haar debuutroman. Ze werkt in Amsterdam als beleidsadviseur schoolveiligheid op middelbare scholen.
De schrijfster is er zeer goed in geslaagd de hoofdpersoon op een geloofwaardige manier te beschrijven. We zien zijn zachte kant, die hij aan zijn jongere zusje laat zien. Brutaal en slim is hij tegenover de politie en zijn begeleiders. Beleefd en onderdanig is zijn houding bij Don. De bendeleden behandelt hij zeer streng. Ze hebben veel ontzag voor hem. Hij dwingt dat af. In zijn taalgebruik komt veel straattaal voor. Vaak heeft hij het over scotu (=politie). Gelukkig is er een verklarende woordenlijst. Afschrikwekkend is zijn wrede kant.
Heel kritisch is de schrijfster over de jeugdzorg. De mensen die Tyrelle moeten opvangen zijn nauwelijks betrokken. Een schandaal is het optreden van de ambtenaar van de reclassering. Het is wel vreemd dat Tyrelle na zijn strafperiode naar Don mag. Deze zorgt goed voor hem en is streng in de opvoeding, maar het is ook een bekend misdadiger, de leider van een drugsbende.
Gabrielle la Rose is er in geslaagd om een boek te schrijven dat laat zien hoe een jongen met een traumatische jeugd zonder liefde van de ouders, met verkeerde relaties bijna vanzelf bij de misdaad terechtkomt. Het milieu is goed beschreven. Alleen dat geweld met al die details is mijns inziens wat te veel van het ‘goede’. Afgezien daarvan is een knap debuut.
Gabrielle la Rose – Niet geschikt voor publicatie. ISBN 978-90-488-6246-7, 463 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Lebowski Publishers 2022.