Van Kharkiv naar Haarlem, een gevlucht gezin in Nederland
Borsjt en pizza’s.
Poetin is gek geworden. Met deze constatering naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne, start dit dagboek op donderdag 24 februari 2022. De zin vertolkt de mening van het overgrote deel van de Nederlandse bevolking. Er komt een stroom vluchtelingen op gang, die via Polen en Duitsland ook ons nog veilige landje bereikt. Die mensen, vooral vrouwen en kinderen, moeten worden opgevangen. Er komen allerlei initiatieven op gang, waaronder ook het plan om vluchtelingen bij particulieren te huisvesten. Er komt een database met logeeradressen.
Marianne en Goos, een gepensioneerd echtpaar uit Haarlem, voelen zich steeds meer aangesproken om mee te helpen. Ze wonen in een ruim huis, misschien kunnen ze hun zolderverdieping ter beschikking stellen? Ze gaan niet over één nacht ijs en bespreken de zaak uitvoerig samen. Vréémden…Het kost je je privacy. En daar zijn we juist zo op gesteld. Maar we hebben die kamers over. Uiteindelijk besluiten ze het te doen en hun voormalige kinderkamers op zolder aan te bieden. Ze melden zich aan bij Takecarebnb. Als ze daar door de screening komen maakt Goos de kamers geschikt voor de toekomstige gasten, best een heel werk. Kasten, stoelen en beddengoed worden nieuw aangeschaft. Fietsen worden geregeld. Een Verklaring omtrent Gedrag (VOG) wordt verstuurd. Intussen besluit Marianne, journalist-zijn houdt tenslotte niet op met je pensioen, om een ervaringsdagboek bij te gaan houden, dit boek.
Auteur
Marianne Janssen (Den Haag, 1947) was columnist en onderwijsredacteur bij De Telegraaf. Ze publiceerde enkele boeken, waaronder het huiveringwekkende Anna’s oorlog en het aangrijpende De soep ruikt naar hond, het wrange verhaal van en over een aantal ‘repatrianten’
Voor www.leeskost.nl heeft ze inmiddels enkele honderden zeer gewaardeerde boekrecensies op haar naam staan. Marianne heeft haar eigen tekstbureau.
Van dag tot dag lezen we hoe de plannen van Goos en Marianne steeds meer vorm kregen, het moment van aankomst van moeder Nadya en zoon Ivan, het tijdelijk verblijf van vader Yevhen, het demasqué van Nadya dat leidde tot het vertrek van haar en Ivan, de staat waarin de zolder werd achtergelaten, de ‘adempauze’ en de aankomst van Viktoriia en Yarik.
Goos ondersteunt de vluchtelingen waar hij maar kan administratief en praktisch. Hij bedenkt ook leuke uitstapjes en zorgt voor Yarik dat hij zijn favoriete sport basketbal (Yarik) kan beoefenen. Hij verkent met Ivan de fietsroutes naar school door het drukke Haarlemse verkeer. Marianne bedenkt slimme ideeën, zoals het haken en verkopen van haasjes in Oekraïense kleuren door Viktoriia. Ze behelpt zich bij Nadya met Google Translate, maar zou zo graag eens een goed gesprek voeren. Fijn dat Viktoria goed Engels spreekt. Vrienden geven commentaar op de gastvrijheid, positief, maar ook negatief. Sommigen helpen daadwerkelijk.
Ivan en later Yarik krijgen als taak dagelijks de Oekraïense vlag buiten te hangen en binnen te halen. Dat vinden ze prachtig.
Marianne en Goos genieten van eerst Ivan en later Yarik. Hun eigen kleinkinderen zijn ongeveer even oud, maar die zien ze nooit. Een stil verdriet. Een kleinzoon. Je weet niet wat het is, want je hebt het nooit mee kunnen maken. Maar zo is het dus, een kind in huis van de leeftijd van de oudste. Een bijzondere ervaring.
Het is een realistisch en eerlijk verhaal geworden. Marianne vertelt dat ze opeens de wc op slot moest doen en opeens tot haar verbazing constateerde dat de deur van de badkamer was afgesloten. Het duurde maar een tel, maar toch…Het was even ons eigen huis niet.
Maar dat was een momentopname. Viktoriia en Yarik zijn inmiddels gewaardeerde huisgenoten, vrienden zelfs geworden. Natuurlijk willen ze terug naar huis, naar iedereen die ze vreselijk missen. Maar pas als het ‘daar’ weer veilig is. Gevrijwaard van de Russen…We zullen ze met pijn in het hart uit ons Haarlemse huis zien vertrekken.
Wie zelf Oekraïners huisvest zal in dit met veel empathie geschreven boek veel herkennen. Wie dit (nog?) niet doet komt veel te weten over hoe het kan zijn. Je legt het niet snel weg, want je wilt weten hoe het verder gaat en dat is knap voor een non-fictie boek.
Marianne Janssen – Oekraïners op zolder. Van Kharkiv naar Haarlem, een gevlucht gezin in Nederland. ISBN 978-90-8975-081-5, 248 pagina’s, € 21,99. Meppel: Just Publishers 2022.