Nico Dros – Oorlogsparadijs. ISBN 978-90-28242-20-3, 365 pagina’s, € 19,90. Amsterdam: Van Oorschot 2012 (inmiddels zesde druk).
Ontroerende confrontatie met het verleden.
Adriaan Wiering, hoofd van de afdeling chirurgie van het Academisch Ziekenhuis in Leiden, krijgt in het voorjaar van 1962 een onverwachte brief uit Texel. Hij was daar tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken nadat hij door de bezetters bij verstek ter dood veroordeeld was voor zijn betrokkenheid bij een liquidatie door de ondergrondse.
Na het lezen van de brief besluit hij, voor het eerst sinds de oorlog, weer naar Texel te gaan en daar wordt hij geconfronteerd met zijn eigen oorlogsverleden, zijn verblijf bij een boerengezin en zijn werkzaamheden als assistent in het noodhospitaal.
Het grootste gedeelte van het boek bestaat uit flashbacks over de oorlogstijd van Luc Walraven, de naam die op de valse papieren van Wiering stond. Vergeleken met de rest van Nederland ging het er op Texel het grootste deel van de oorlog vrij rustig aan toe. Er verbleven veel onderduikers. De Duitse commandant was als archeoloog vooral geïnteresseerd in opgravingen en hoopte dat de oorlog snel over was, zodat hij zijn werk als museumdirecteur in Hannover kon hervatten. Vanwege de slechte verbinding met het vasteland en de schaarste aan medicijnen was er veel werk aan de winkel en leerde ‘Luc’ van alles van zijn baas, dokter Oosterling, een goed medicus en een aimabel mens. Hij vond zijn grote liefde in één van de dochters uit zijn onderduikgezin.
Op Texel was een Georgisch bataljon gestationeerd , dat deel uitmaakte van de Duitse strijdkrachten. In april 1945 kwamen de Georgiërs in opstand tegen de Duitsers en er ontstond een wrede strijd die alles ontwrichtte, ook het leven van Wiering.
Nadat hij Texel had verlaten wist Wiering zijn ervaringen geen plaats te geven, zoals men dat tegenwoordig zegt. Eenmaal teruggekeerd op Texel durft hij de oorlogsgebeurtenissen weer onder ogen te komen. Hij constateert: ‘ík houd van mijn werk, ben er diep in geworteld, maar in het leven ben ik niet geworteld. Nooit geweest of alleen maar van korte duur.’ Pas nu krijgt hij weer enige greep op zijn leven en kan hij zowel met zijn mooie, als met zijn gruwelijke herinneringen verder gaan.
Dros kan zo prachtig vertellen dat ik dit boek niet meer kon neerleggen, ondanks het feit dat er voor mij wel wat minder medische details in hadden gekund. Ik moet tot mijn schande bekennen dat ik nog nooit op Texel ben geweest, hoewel ik ooit enkele studenten ontmoette die er vandaan kwamen en er enthousiast over vertelden. Dat was bij mij weggezakt tot ik dit boek las; uitstekende PR voor Texel. Ik ben nu heel nieuwsgierig naar dit Noord-Hollandse Waddeneiland én naar het verdere oeuvre van Dros.
Meer dan een prima roman voor de meidagen. Spannend, melancholiek en gevoelig.
Aan dit boek werd tevens ruim aandacht besteed in de boekenrubriek LeesKost van het programma PuurCultuur op MeerRadio (woensdag 8 mei 2013). Klik op Oorlogsparadijs om dit te beluisteren.