De troebele jaren van Amalia
Hartstocht en macht aan het Haagse hof.
Het is 1629. Amalia van Solms is getrouwd met Frederik Hendrik van Oranje, achttien jaar ouder dan zij. Macht erotiseert, wat haar man aan hartstocht tekort komt wordt deels goedgemaakt door zijn positie als stadhouder want hij heeft daarmee Amalia tot de machtigste vrouw van het land gemaakt. Die positie wil zij waarmaken. Ze wil meepraten over staatszaken, meedoen in het spel van intriges en kuiperijen, ambassadeurs naar haar hand zetten om wijd en zijd beslissingen in staatszaken te regelen. Haar echtgenoot is minder gecharmeerd van de ambities van Amalia, maar kan slecht tegen haar op. Macht heeft ook voor Amalia consequenties. Hoe meer zij te vertellen heeft, hoe meer zij in de gaten wordt gehouden. Roddel en achterklap spelen een rol tot in de hoogste kringen. Amalia blijkt zelfs haar vrijgevochten zusje Louise Christine niet altijd te kunnen vertrouwen. Als Amalia verliefd wordt op kapitein Büttner, die de bewakingsdienst in haar huis aanvoert, komt zij in een lastig parket te zitten. Ze dwingt hem tot intimiteiten en is daarna volkomen weerloos want nooit eerder heeft zij geweten wat hartstocht teweeg kon brengen. En hoe verslavend die liefde kan zijn. Dát is gevaarlijk.
Intussen gaat het leven door. Frederik Hendrik komt en gaat en bedwingt steden. Amalia weet dat hij sneuvelen kan, maar voorlopig mist zij hem niet. Zij speelt haar eigen spel van machtige vrouw van een machtige man en ieder moet haar gehoorzamen. De tegenstrevers van haar man dienen uitgeschakeld te worden, en tegelijkertijd wendt zij al haar charme en slimheid aan om de Franse koning te bewegen haar man tot hoogheid te verheffen. Pas als dát gebeurt, valt zij ook onder die noemer en dan zijn zij en haar nakomelingen voor eens en voor altijd ‘koninklijk’, dat pakt geen mens hen meer af. Er is veel gekonkel, veel jaloezie, maar er is ook tijd voor ontspanning. Amalia en haar beste vriendin Anna Johanna maken een tripje naar Amsterdam. Geweldig beeldend geschreven! Lees en beeld het je in, de oude stad komt compleet tot leven, in geuren en kleuren, in bewoners en vreemde bezoekers, verrukkelijk om te lezen.
Auteur
Matthias Rozemond (1962) studeerde Duitse taal- en letterkunde. Sinds zijn drieëntwintigste schrijft hij gedichten, die geplaatst werden in verschillende tijdschriften. In 2000 verscheen de bundel Schepijs op Zomeravonden. Rozemond schrijft literaire recensies voor Het Parool en vertaalt Duitse poëzie. In 2007 verscheen de literaire thriller Apollovlinder. In 2016 zag de historische roman De Duivelskunstenaar het licht, over Jeroen Bosch. In 2018 volgde Het spel van licht en donker over Rembrandt. Daarna verscheen Amalia, waarop Hoogheid het vervolg is dat uitstekend los is te lezen.
Rozemond verstaat de kunst historische feiten zó tot leven te brengen, dat je al lezende bijna vergeet dat het verhaal eeuwen geleden speelt. Zijn mensen léven. Een goed geschreven historische roman maakt de lezer ook nieuwsgierig.
Zo kwam ik in dit boek de scene tegen van Amalia die nogal tegen haar zin moet poseren voor een portret, gemaakt door een beroemde molenaarszoon, Rembrandt van Rijn. Amalia wil dat twee Chinese vazen waarop ze erg trots is, duidelijk in beeld worden gebracht. Maar die naarling, die Leidse boerenpummel, trekt zich niets van haar wensen aan. Nog erger, hij zet haar zowat in het donker! Er is niets over van haar waardigheid als prinses. En moet zij dan glimlachen met zijn misprijzend smoelwerk voor haar neus? Nee, etiquette had hij ook al niet geleerd, die molenaarszoon. Nieuwsgierig geworden door deze passage ging ik via internet op zoek. Ontdekte dat Amalia heel vaak geschilderd was door beroemde schilders die hun opdrachtgeefster gaarne wat extra schoonheid toebedeelden. Zo niet Rembrandt. Hij schilderde eerlijk en het gewraakte portret was inderdaad donker, in de stijl van de meester. Maar het ragfijne kant dat Amalia’s hals omringde was geschilderd alsof een geliefde de kostbare, dunne stof voorzichtig had geplooid, steeds even de huid van Amalia strelend, zinnelijk, zuchtend van verlangen. Dát had Amalia niet gezien, ze had opsmuk en weelde gewenst in plaats van de streling van het penseel van de kunstenaar die haar vereeuwigde.
Dát is wat Hoogheid teweegbrengt. Het boek laat de lezer meeleven in de tijd van toen én maakt hem meer dan nieuwsgierig, zoals een heel goede docent dat soms kan.
Voor mij is Hoogheid daarmee een schitterend geschreven en sprankelend boek. Lees het apart of schaf ook Amalia aan en duik langdurig met dit duo-boek weg in het rijke Haagse verleden.
Matthias Rozemond – Hoogheid, de troebele jaren van Amalia. ISBN 9 789024-598-49-6, 432 pagina’s, € 23,99. Amsterdam: Luitingh-Sijthoff 2022.
Expositie
In het Museum Prinsenhof in Delft is tot en met 8 januari 2023 de tentoonstelling te zien Amalia, Ambitie met Allure. De jonge Duitse gravin die de machtigste vrouw van Nederland werd komt ook hier tot leven. Er verscheen een gelijknamig boek met veel beeldmateriaal.