Waarom vluchten?
Laat het onze kinderen goed gaan.
Het nieuwe boek van Isabel Allende heeft een bijzondere opzet. De drie verhalen spelen zich af tussen 1938 tijdens de Kristalnacht in Wenen en de Verenigde Staten van 2020 met president Trump aan de macht.
Het gemeenschappelijke thema is het wegvluchten uit geweldsituaties. Telkens is een kind de hoofdpersoon. De ouders doen alles om het in veiligheid te brengen en voor een goede toekomst te zorgen. Naast alle narigheid zijn de verhalen ook hoopgevend, want rondom de vluchtelingen zijn er steeds goedwillende mensen die hen op weg helpen.
Auteur
Isabel Allende (1942) is een zeer succesvolle Chileense schrijfster. President Salavador Allende was haar oom. In 1973 kwam hij bij een staatsgreep om het leven. Isabel vluchtte naar Venezuelea. Ze woont nu in Californië. In 1993 verscheen haar eerste roman La casa de los espiritus (Het huis met de geesten).Dat werd groot succes en is verfilmd. De wind kent mijn naam is haar 26ste boek.
De roman begint met het verhaal van Samuel Adler. In de nacht van 9 op 10 november 1938 werd in Wenen op grote schaal jacht gemaakt op joden. Er vonden plunderingen, brandstichting en mishandelingen plaats. De toekomst voor de joden was heel ongewis. Rachel, de moeder van Samuel, wilde hoe dan ook dat haar zoon niets zou overkomen. Toen Engeland tienduizend joodse kinderen zou opvangen wilde Rachel daar gebruik van maken. Er was een transport georganiseerd. Ze bracht Samuel naar de trein en beloofde later ook naar Engeland te komen. Hij vertrok met zijn viool en bereikte in drie dagen Londen. Bijzonder aangrijpend.
Het tweede verhaal speelt zich af tussen 1981 en 2000 en overtreft het vorige nog in wreedheid. Het speelt zich af in het plaatsje El Mozote in El Salvador. Gesteund door de Amerikanen werd strijd gevoerd tegen guerrillastrijders. Hoewel El Mozote een vredig boerendorp was zonder rebellen arriveerden op 10 december 1981 soldaten die iedereen executeerden. Ze verkrachtten de meisjes en executeerden iedereen, sommigen met de kogel, anderen met een mes of een machete en een paar werden levend verbrand. Edgar Cordero was met zijn dochter Letitia enkele dagen in de hoofdstad. Toen hij terugkeerde trof hij slechts lijken en verbrande huizen aan. Samen vertrokken ze daarna naar de VS. Het spannendst was de nachtelijke oversteek van de Rio Grande, waarbij Leticia met een touw was vastgebonden aan haar vader.
Het derde en omvangrijkste verhaal gaat over Anita en speelt in 2019. Samen met haar moeder is Anita gevlucht naar de USA. Hoewel hij niet wordt genoemd is het duidelijk dat Trump een rol speelt. Het centrale probleem bestaat uit de vluchtelingen vanuit Mexico. De kinderen werden gescheiden van hun ouders. De moeder van Anita werd teruggestuurd en het meisje bleef alleen achter in een opvangkamp. Ze werd opgevangen door Selena Duran die een advocaat inschakelde om via het gerecht moeder en kind weer te verenigen. Wel wat toevallig en willekeurig dat alleen Anita deze voorkeursbehandeling krijgt. Het verhaal krijgt ook een romantisch tintje als Selena en advocaat Frank verliefd worden.
De volgende hoofdstukken zijn steeds gewijd aan één van de hoofdpersonen. Het langst gaat het over Samuel Adler die uiteindelijk in de VS komt en daar een succesvol musicus wordt. Bij hem komen de drie verhalen samen. Knap gedaan, maar was het wel een goed idee om drie verhalen naast elkaar te combineren? Ze zijn alle drie aangrijpend en ontroerend, maar het vraagt veel van de lezer.
Deze aangrijpende roman geeft een goed inzicht geeft in het lot van de vluchtelingen. Het boek berust op historische feiten en confronteert ons weer eens met de werkelijkheid. Wat betekent het om vluchteling te zijn? Waarom zijn ze gevlucht en hoe worden ze behandeld?
Isabel Allende – De wind kent mijn naam. Uit het Spaans vertaald (El viento conoce mi nombre) door Marjan Meijer. ISBN 978-90-284-5310-4, 284 pagina’s, € 24,90. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2023.