Een politieke aardverschuiving aan het einde van de Rutte-tijdperk
Hoe Geert Wilders de verkiezingen won, maar geen premier werd.
Na de volgens velen onnodige val van het kabinet-Rutte IV, gevolgd door het ‘epifane’ moment waarin premier en VVD-leider besloot te stoppen met de landspolitiek, volgden in Nederland nieuwe verkiezingen met een opmerkelijk resultaat en een wellicht nog opmerkelijker kabinetsformatie.
De auteurs volgden de ontwikkelingen op de voet en besteedden daarbij speciale aandacht aan de rol van de partijleiders Caroline van der Plas (BBB), Pieter Omtzgt (NCS) en de politieke veteraan Geert Wilders (PVV), die knap wist te profiteren van het opheffen van de boycot door de nieuwe VVD-leider Dilan Yeşilgöz.
Na een korte inleiding begint Het jaar van Caroline, Pieter en Geert, gevolgd door een analyse van het voorafgaande en een aantal afsluitende hoofdstukken over de formatie met als slotakkoord de presentatie van de inmiddels huidige premier Dick Schoof.
Auteurs
Politicoloog Joost Vullings (1970) werkt al jaren als journalist op het Binnenhof, tegenwoordig als politiek commentator bij EenVandaag. Xander van der Wulp (1974) studeerde communicatie. Momenteel is hij de vaste politieke duider van het NOS journaal. Samen maken zij de wekelijkse podcast De Stemming van Vullings en Van der Wulp met analyses, geruchten en voorspellingen over de politiek.
De auteurs zijn zonder meer goed ingevoerd op hun terrein. Over hun keuzes valt natuurlijk altijd te twisten. Zo lezen we geen woord over hoe D66 Kamerlid De Groot de boeren in de gordijnen jaagde en daarmee meehielp de BBB groot te maken. We lezen niets over de leegloop van het demissionaire kabinet-Rutte IV (Kaag, Hoekstra) en Rutte’s lobbyen voor het secretariaat-generaal van de NAVO. Slordig vind ik het verhaal over de ruzie bij de Dierenpartij, waarvan de lezer zich moet afvragen hoe het afliep. Het ga hier weliswaar over een sektarisch, minder relevant clubje, maar laat dan het hele verhaal weg. Denk en Volt worden ook, terecht, weggelaten.
Het slot is behoorlijk abrupt. Juist na de voordracht van Dick Schoof gebeurde er nog van alles met kandidaat-bewindslieden. Over de overdracht van de macht lezen we niets. Het had meer voor de hand gelegen te stoppen na de Algemene Beschouwingen in september of, zoals u wilt, het debat over de regeringsverklaring. Misschien wordt dit nog rechtgezet in een volgende druk.
Ondanks het feit dat de meeste kiezers een meer rechtse regering wilden bleek het veel kracht te kosten om tot een zogenaamd hoofdlijnenakkoord te komen tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Wat men niet wilde was duidelijk: Timmermans in het Torentje. Ook de partijleiders voelden daar helemaal niet voor. Maar ook Wilders mocht geen premier worden. Na veel gedoe werd het de partijloze Schoof.
Wat ik mis zijn achtergronden, onthullingen, saillante details en roddels. Juist van deze Haagse ingewijden had ik meer verwacht. Ik heb het gevoel dat ik eigenlijk alles wat ik lees al uit de media heb vernomen, maar ik ben dan ook een politieke nieuwsjunk.
Een nuttig boek voor studenten politieke wetenschappen en, op termijn, een aardig naslagwerk over hoe het ook al weer ging in deze roerige periode,
Joost Vullings & Xander van der Wulp – Het jaar van Caroline, Pieter en Geert. Een politieke aardverschuiving aan het einde van het Rutte-tijdperk. ISBN 978-90-468-3317-9, 366 pagina’s, € 20,95. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2024.