Het testament van een liefde
Afscheid nemen doet pijn.
De 76-jarige Martin Brehm krijgt van zijn dokter te horen dat zijn zware vermoeidheid niet kan worden opgelost met vitamine of ijzerpillen, zoals hij hoopte, maar dat de oorzaak ligt in een vergevorderde alvleesklierkanker. Behandelen zit er niet in, vooral omdat er ook al uitzaaiingen in zijn botten zitten. Hoeveel tijd hij nog heeft? De dokter schat het op een paar maanden, meer niet. Als hij weer buiten staat wenst hij dat hij niet naar de dokter was gegaan. Nu is zijn tijdklok gaan lopen. Hij gaat net als andere dagen zijn zesjarige zoon David van school halen. Het jongetje rent hem blij tegemoet: hij heeft zich voor het eerst verweerd tegen de beruchte pestkop Ben. Martin prijst hem, David zal moeten leren voor zichzelf op te komen, zeker als hij er niet meer is om hem aan te moedigen en te troosten. Hij is een oude vader. Zijn vrouw Ulla is ruim dertig jaar jonger dan hij, ze zijn inmiddels 12 jaar getrouwd, ze heeft bewust voor hem, als oudere man, gekozen. Wat zal Ulla zeggen als ze het slechte nieuws hoort? Ze is een succesvolle schilder, gelukkig laat hij haar niet onverzorgd achter. Maar de opvoeding van David, tot dan toe zijn voornaamste taak, zal nu meer op haar schouders gaan rusten.
Ulla hoort het nieuws sprakeloos en verdrietig aan. Dan vraagt ze of hij nog dingen wil doen, of hij een soort to–do-lijstje heeft. Ze wil nog zo veel dingen met hem doen. Ze wil dat alles gewoon blijft. Ze wil op het meer met hem varen, in een reuzenrad zitten, in een achtbaan en samen films gaan bekijken. Maar Martin heeft geen lijstje. Hij zegt afspraken af. Een film maken voor David, is dat een idee? vraagt Ulla hem. Nee. Martin besluit zijn zoon een lange brief te schrijven. Een brief over de waarden van het leven, over de liefde, over rechtvaardigheid, over dingen die hij hem mee wil geven zonder ze op te dringen. Een brief die David lezen zal als hij ouder is, een jaar of achttien misschien. Intussen vertelt hij de kleine jongen dat hij ziek is, dood zal gaan. Hij heeft een ziekte die hem moe maakt, steeds vermoeider, zo moe dat hij niet langer wakker zal kunnen blijven en dood zal gaan. ‘Je bent moeziek’, begrijpt David. Zo is het.
Auteur
Bernhard Schlink (1944) was van 1992 tot aan zijn emeritaat in 2009 hoogleraar Staats- en bestuursrecht en Rechtsfilosofie aan de Humboldt Universiteit in Berlijn. Hij begon zijn carrière als schrijver met een reeks detectiveromans. In 1995 publiceerde hij De Voorlezer. Het boek kreeg internationale bekendheid en werd in tientallen talen vertaald. Het kreeg diverse literaire prijzen, ook in het buitenland. Het werd in 2008 door Stephen Daldry verfilmd als The Reader met in de hoofdrollen Kate Winslet en Ralph Fiennes. De film werd genomineerd voor een Oscar en won onder andere de Golden Globe.
Na de millenniumwisseling publiceerde Schlink nog twaalf andere romans en verhalenbundels. Thema’s als schuld, vergeving, recht en rechtvaardigheid, vaak gerelateerd aan het Duitse oorlogsverleden, nemen in zijn werk een belangrijke plaats in. Ook zijn voorlaatste boek De Kleindochter, waarin een man op zoek gaat naar zijn onbekende stiefdochter, baart weer opzien. De stiefdochter blijkt tot ontsteltenis van de man in Oost-Duitsland te leven met een neo-nazi.
Het afgepaste leven van Martin gaat verder. Martin wil Ulla samen met David eens gaan verrassen op haar atelier. Maar daar wordt hij zelf onaangenaam verrast. Hij spreekt er niet over, maar tobt des te meer. En intussen neemt de moe-ziekte hem steeds meer in beslag. Hij telt de weken, realiseert zich dat hij binnenkort de dagen zal moeten tellen.
Deze liefdevolle, indrukwekkende roman is weer een echte Schlink. Deze unieke auteur verstaat de kunst ‘gewoon’ te schrijven over de meest intieme, diepzinnige en liefdevolle dingen. Dat maakt zijn boeken, zoals hij ook eerder bewees, zo geliefd voor een wereldwijd publiek dat herkenning zoekt en vindt als het de grote kwesties van het leven aangaat.
Schlink is een briljant schrijver. Ook dit boek mag u beslist niet missen.
Bernhard Schlink – Het late leven. Vertaald uit het Duits (Das späte Leben)door Marcel Misset. ISBN 978-94-6452-143-6. 221 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Uitgeverij Cossee 2024.