Taal verbindt alles
Laser: Light Amplification by Stimulated Emission of radiation.
De eerste gedichtenbundel van Oscar Tops is samengesteld uit gedichten die hij tot nu toe heeft vervaardigd en die al eerder verschenen. De gedichten verschillen heel sterk van elkaar. Volgens de covertekst is er een rode draad: dat we niet alleen zijn als we gezien worden. Samengevat: zichtbaarheid. Al lezend kom je echter weinig gedichten tegen waarin je deze thematiek herkent. Ze verschillen sterk qua stijl. Meestal is de taal nuchter en zakelijk, er is weinig ritme en klankrijk zijn de verzen zelden. In het gedicht Lawaai van metaforen blijkt een afkeer van metaforen. De dichter doet geen poging om mooie taal te gebruiken versierd met metaforen. De gedichtenbundel moet het hebben van waarnemingen en zinnen met overpeinzingen. Vaak bestaan de gedichten uit een opsomming van zinnen zonder samenhang en algemene afsluiting. Toch is het een bundel die meestal toegankelijke gedichten heeft en waarin sprake is van rake opmerkingen over onze werkelijkheid, waarbij ook de humor niet ontbreekt.
Auteur
Oscar Tops (1980) is oogarts en dichter. Dit is zijn eerste bundel vrije verzen. Verschillende gedichten uit Laserbundel zijn al eerder opgevallen. Ze wonnen een prijs, werden genomineerd, of opgenomen in een literair tijdschrift.
De gedichten van deze bundel roepen soms vragen op. Waarom gebruikt hij hoofdletters in bepaalde woorden: chatGPT, oEfening, oLijfkleurig. Er wordt veel gebruik gemaakt van het enjambement. Soms wat vreemd:
tocht blijken ze met oneindig veel
meer nog dan de mogelijke akkoorden van een pianist
die eeuwenlang heeft gezocht, gestemd
Ook de hoofdstukindeling is raadselachtig. Watt = Ampl, Watt = Gestimuleerde uitzetting, Watt = Straling. Natuurlijk bestaat er dichterlijke vrijheid, maar je vraagt je soms af wat de functie of de meerwaarde is van al die speelse puzzeltjes.
Al eerder heb ik opgemerkt dat veel gedichten bestaan uit losse zinnen zonder veel samenhang. De zinnen zijn vaak wel opmerkelijk en meestal raak. Enkele voorbeelden:
Met de wind in de rug voelt een hoos best rustig
sportstress is beter dan kopstress
roept de cardiocoach tijdens de fitnessles
Vroeger wilde ik later sterrenkundige worden, ware het niet
dat ik onwel werd van de spaghettificatie rond zwarte gaten
te snel je veters strikken, net zo goed, resulteert in een warrige strop die je juist niet wilde omdat je haast had
Het thema zichtbaarheid is slechts in enkele gedichten terug te vinden. Een voorbeeld is Niet zien. Het gaat over zijn dochtertje.
Ze komt de kamer in om zich te laten zien
maar pas op het moment dat zij dat wil
als we er beiden klaar voor zijn
Dan draait ze zich om en opent haar hand.
Kijk, roept ze dan. Kijk dan!
Ik kijk al! staar ik terug
Ja sierlijk , hè? zegt ze me na. En dan is ze echt van mij even
vlug zwaait ze sierlijk weer gedag en ik zucht
naar een ruggetje dat giechelt van geluk.
Een ontroerend gedicht. De laatste versregel is wat mij betreft de mooiste van de bundel.
Een ander voorbeeld van het thema treffen we in Deining. De laatste regels daarvan:
het zien van de ander en dan nader bekeken
verandering vinden in het allerkleinste
wensje deinend direct daaromheen
Het thema zichtbaarheid is verbonden met het beroep van de dichter: oogarts. In Deel van het oog dat niemand kent komt dat duidelijk naar voren in de eerste strofe. Het is tevens een voorbeeld van een versregel met proza-achtig woordgebruik.
ter hoogte van de limbus, voorbij het regenboogvlies,
iets achter de lens, daar ligt een deel dat niemand kent
Een originele en zeer gevarieerde gedichtenbundel
Oscar Tops – Laserbundel. ISBN 978-94-922-4172-6, 60 pagina’s, € 18,95. Utrecht: Uitgeverij Magonia 2024