in het Torentje van Rutte
Compartimenteren.
Het is even wennen. Mark Rutte is niet langer premier van Nederland. Hij zetelt nu in Brussel als secretaris generaal van de NAVO. Rutte was onze langstzittende premier. Ik heb nooit op hem gestemd, maar beschouwde hem ondanks mijn kritiek steeds meer als ook ‘mijn’ premier.
Ruttes politiek gedrag is door velen uitvoerig bestudeerd, maar wie kent hem eigenlijk goed? Een recent over hem gepubliceerde studie kreeg niet voor niets de titel Het raadsel Rutte. Leonard Ornstein had de toezegging voor een marathoninterview, dat helaas niet door ging door de val van het kabinet-Rutte IV. In plaats daarvan mocht hij samen met Matthias Schut een documentaire maken over de premier. Een uitnodiging voor een drietal interviews mondde uit in honderd dagen meelopen met de minister-president. Dit boek is een van de resultaten daarvan.
Auteurs
De journalist Leonard Ornstein (1955) werkte als politiek redacteur van Buitenhof, Vrij Nederland en Het Parool. Hij werkt aan een biografie van Pim Fortuyn. Mattias Schut is regisseur en producent. Samen maakten ze de documentaire Rutte.
Naast hun participerende observatie interviewden de auteurs de (oud-) politici Lodewijk Asscher, Alexander Pechtold, Kajsa Ollengren, Rita Verdonk, Caroline van der Plas en Emmanuel Macron. Daarnaast spraken ze koning Willem-Aleander en enkele vrienden en topambtenaren.
In 45 korte hoofdstukken wordt ingegaan op verschillende facetten van leven en loopbaan van Mark Rutte, zoals zijn jeugd, secretaris-generaal, zijn familie, zijn vier kabinetten, Bach, het Torentje, de Trèveszaal, de koning, zijn gewoontes, zijn driftbuien, zijn leermeesters, zijn optimisme, zijn leiderschap, MH17, wereldleiders, macht, Groningen en liberalisme. Het afscheid vormt uiteraard een natuurlijk slot.
Een hoofdstuk wordt gewijd aan het zogenaamde compartimenteren in het brein van Rutte, dat volgens de schrijvers duizenden compartimenten bevat, afgesloten van elkaar. Gaat het over de toeslagenaffaire, dan wordt dat in dat doosje gepropt. Het ‘aardgasprobleem Groningen’ heeft een andere plek Dividendbelasting, weer een ander hokje.
De auteurs hebben enerzijds bewondering voor Ruttes politieke behendigheid, debattrucs en uitgestraalde optimisme, anderzijds is er kritiek, vooral op de laatste jaren van zijn premierschap. Hij had eerder moeten stoppen en geeft dat ook zelf toe. Men meent dat de politicus Rutte en de mens Rutte heel verschillende personen zijn.
Een enkele keer herhalen de schrijvers zichzelf.
In dit goedgeschreven informatieve boek leren we zeker Mark Rutte wat beter kennen. Maar ook hier geeft hij zich niet helemaal bloot. Waarom ook?
Leonard Ornstein en Mattias Schut – De laatste dagen in het Torentje van Rutte. ISBN 978-90-488-7588-7, 255 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Hollands Diep 2024.