Het schrijverschap
Achter de tralies.
In Luchtplaats gaat het over twee schrijvers: Simon Hansen, auteur van Internationale bestsellers en Derek L., een zware crimineel die tijdens zijn gevangenschap een verdienstelijke verhalenbundel schrijft. Simon ontdekt de schrijver tijdens een voorleessessie in de gevangenis. Hij zorgt ervoor dat de bundel met de titel Luchtplaats uitgegeven wordt. Derek mag op proefverlof om zijn boek te presenteren. Hij logeert bij Simon. Hanna, Simons vrouw. werkt bij de recherche. Ze blijkt Derek te kennen van vroeger.
Auteur
Herman Koch (1953) is een succesvolle auteur. Hij debuteerde met Red ons, Maria Montanelli. Andere romans: Het diner, De greppel, Finse dagen en Een film met Sophia. Zijn roman Het Koninklijk Huis werd zeer lovend ontvangen. In 2024 verscheen het autobiografische Ga je erover schrijven?
De roman heeft vier vertellers, Simon, Hanna, Derek en in één hoofdstuk Simons zoon Niek. In Simon zien we Koch zelf terug. Zijn vrouw verwijt hem dat hij in herhaling vervalt en noemt precies die onderwerpen die in de boeken van Koch vaak terugkomen. Zo wordt ook in dit boek weer heftig kritiek uitgeoefend op de oersaaie middelbare school met zijn niet zo intelligente leraren. Er wordt een compleet drama opgevoerd over een onrechtmatige handeling ten opzichte van zoon Niek. Ook wordt er weer zeer ironisch gesproken over boekpresentaties: de inleiders die het zelden hebben over het boek. Het dankwoord van de schrijver: Hij bedankt niet alleen zijn uitgever, zijn redacteur, een nichtje dat heeft meegelezen, zijn vrouw, zijn kinderen, zijn katten. Het ergst vindt Koch het voorlezen van door de schrijver, een nachtmerriescenario.
De schrijver praat heel luchthartig over Derik L. Het gaat toch om een misdadiger die heel koelbloedig vele moorden heeft gepleegd. Volgens Derik verdienden ze het om vermoord te worden. Het is wel heel bijzonder dat zo’n misdadiger met proefverlof mag. Het is nog wonderlijker dat deze gewoon bij het gezin van Simon mag logeren. De gebeurtenissen rondom Derik maken dat deze roman thrillerachtige elementen heeft.
Hanna Hansen is nog steeds een mooie vrouw, toch staat ze er uitvoerig bij stil dat ze niet meer zo veel aandacht krijgt van mannen. Als politievrouw is ze minder geloofwaardig. Ze haalt dingen uit die in de praktijk zouden leiden tot schorsing of ontslag. Tijdens een verhoor schakelt ze de camera uit en doet de deur op slot om even met de ondervraagde seks te hebben. Haar dienstwapen ‘verbergt’ ze in de wasmand. Haar wapen is enige tijd zoek. In een gevecht schiet ze er op los en doodt een oude vriendin. Er volgt geen intern onderzoek.
De verhalen over zoon Niek zijn behoorlijk absurd. Tijdens een schriftelijk examen gaat zijn mobiel af. De leraar pakt de telefoon en voor zijn examen aardrijkskunde krijgt hij een 0. Dat leerlingen hun mobiel op tafel mogen hebben bij een examen is absoluut ondenkbaar. Nog absurder is de ‘oplossing’ Niek neemt het pistool van zijn moeder mee bij een bezoek aan de leraar en laat dat achteloos zien, waarna hij vervolgens voor zijn examen slaagt.
Deze roman is weer een ‘echte Koch’ in superieure stijl, vol vermakelijke fragmenten. Jammer dat de plot niet altijd geloofwaardig is.
Herman Koch – Luchtplaats. ISBN 978-90-263-5496-0, 300 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: Ambo | Anthos 2024.