Tomas Ross – Tranen over Hollandia. ISBN 978-90-234-8311-1, 352 pagina’s, € 12,50. Amsterdam: Cargo 2013.
Meeslepende thriller rondom de Nieuw-Guinea-crisis.
Nederlands Nieuw-Guinea maakte deel uit van Nederlands-Indië, maar bleef een overzees gebiedsdeel van Nederland na de overdracht van de soevereiniteit aan Indonesië. De Indonesische president Soekarno eiste echter Nieuw-Guinea op en verwierf hiervoor steeds meer internationale steun, tot grote ergernis van de Nederlandse regering, en vooral van de minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns. Nadat John Kennedy president van de Verenigde Staten was geworden drongen hij en zijn broer aan op overdracht van Nieuw-Guinea om Soekarno uit de communistische invloedssfeer te laten belanden.
Tegen deze achtergrond speelt dit boek, waarvan de eerste editie in 2001 verscheen, zich af. Het is, zoals we van Ross gewend zijn, een prachtige mix van waarheid en fictie. Historische personen, zoals Joseph Luns, premier Jan de Quay, de communist Paul de Groot, president Soekarno, generaal Nasution en de abjecte journalist Willem Oltmans spelen hun bescheiden rollen en zetten de kaders neer waarbinnen de verzonnen figuren opereren.
De Nederlandse communist en oud-Indiëganger Theo Geutjes krijgt in Moskou te horen van een plan om Nieuw-Guinea binnen de communistische invloedssfeer te trekken. Hij krijgt de zegen van de Nederlandse communistenleider Paul de Groot en wordt naar Indonesië gestuurd.
De sympathieke Nederlandse illustrator van vogelboeken Alex Boreel, ook een oud-Indiëganger, woont als weduwnaar teruggetrokken in Devon, waar hij plotseling bezoek krijgt van een oud-collega van de BVD, die hem een boodschap van zijn jeugdvriend Nawir Hardjojo overbrengt. Hardjojo is een aanhanger van Soekarno, maar ook een fervent anticommunist. Hij probeert diep in het geheim tot een voor het Westen aanvaardbare regeling van de Nieuw-Guineakwestie te komen totdat hij zijn pogingen moet staken omdat hij verneemt dat zijn zoon Sumi ergens op Java gevangen wordt gehouden. Alex vertrekt met een Engels paspoort naar Indonesië om te proberen Sumi te bevrijden. Ter plekke krijgt hij steun van Deedee, de aantrekkelijke nicht van Hardjojo.
In Indonesië volgen de ontwikkelingen elkaar in sneltreinvaart op. Hebben Geutjes en Boreel succes op hun zo verschillende missies? En wat is de rol van de knappe, mysterieuze weduwe Dolly Peekema, die door Geutjes Gaby werd genoemd. De niet onlogische ontknoping van dit meer dan spannende boek vindt op Nieuw-Guinea plaats.
Tomas Ross toont zich in dit boek de meester van de factie. Fijn dat deze klassieker wederom is uitgebracht. Ik heb hem in één adem uitgelezen.
Dit boek is tevens op woensdag 2 april 2014 uitgebreid besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Het geluidsbestand staat hieronder.