Heleen van Royen – Selfmade. Een fotografisch zelfonderzoek. Voorwoord van Hans Aarsman. ISBN 978-90-488-2101-3, 160 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Dutch Media Books / Lebowski 2014.
Auteur Heleen van Royen geeft zichzelf bloot in meer dan 200 fotografische zelfportretten.
Heleen van Royen (volgens The Post Online ‘een burgertrutje met een briljant gevoel voor commercie’) heeft in Nederland ruim 1,7 miljoen boeken verkocht (zie ook http://bit.ly/15bDQKg en http://bit.ly/151Z9Ok), waarvan De gelukkige huisvrouw is verfilmd en voor toneel bewerkt. Haar werk verscheen in twintig landen.
De afgelopen jaren maakte Van Royen op welhaast obsessieve wijze foto’s van zichzelf met haar mobiel, een webcam en spiegels om, zoals op het cover staat, haar stemming, lichaam en seksualiteit vast te liggen. Er zitten ook ludieke kantjes aan. Heleens huidige vriend Bart houdt van billen, dus als hij niet in de buurt was verraste ze hem met mailtjes van haar nog redelijk appetijtelijke achterwerk.
Nu Heleen tegen de vijftig loopt wil ze vastleggen hoe ze er op dit moment uitziet voordat onherroepelijk het verval intreedt. Ze heeft de foto’s gegroepeerd in de thema’s Licht, Liefde, Seks, Vergankelijkheid en Duisternis. De foto’s worden niet toegelicht. Dat gebeurt wel in een audio bij de gelijknamige expositie van de originele foto’s die van 16 mei t/m 6 september wordt gehouden in het Letterkundig Museum te Den Haag. Die foto’s worden gesigneerd en nog deze maand geveild ‘om uit de kosten te komen’.
Tentoonstelling en boek veroorzaakten een hausse op Twitter. Een aantal ‘minder positieve’ tweets is afgedrukt rondom een ‘onschuldige’ foto aan één van de wanden van de tentoonstelling. Verder staat Internet er nog steeds bol van.
Naast een wand met billen bezingt de Braziliaanse dichter Carlos Drummond de Andrade de bil:
Billehoning billekleur billelelie billelief
billewet billelust billeblauw billebrood
billen duizendvormig, multibil unibil
bil in bloei, bil in al
manebil en zon in
billegloren
en zo gaat het nog vele regels door…
In het boek staan pagina’s vol fotootjes van voeten, billen, borsten, navels en pin-ups worden afgewisseld met paginagrote zelfportretten, geheel of gedeeltelijk gekleed of helemaal bloot.
Technisch gesproken blijkt uit de foto’s geen bijzonder gevoel voor compositie, maar er zitten wel een paar mooie luckyshots. Misschien wel een mooi tijdsbeeld van iemand die erg met zichzelf bezig is en daar een flinke drang bij voelt om dat met iedereen te delen.
Het boek bevat een voorwoord van de fotograaf en fotojournalist Hans Aarsman (zie ook http://bit.ly/1m9b74y), Volgens hem mogen we zelf verzinnen wat het onderwerp van de foto’s drijft om ze te maken. Volgens hem vellen de kwalificaties exhibitionistisch, hysterisch en narcistisch een oppervlakkig oordeel. Hij schrijft: ‘Iets minder vooringenomenheid, iets meer fantasie en je kunt deze foto’s zien als strijd. De strijd van een vrouw die nietsontziend wil zijn. Niet ten koste van anderen, hoogstens ten koste van zichzelf… Dapper is het zeker.’
Ik ben benieuwd naar de oplaag van dit boek en naar de verkoopcijfers. Wat zou de uitgever gedaan hebben als mijn 49-jarige buurvrouw, die weliswaar niet schrijft, maar wel aardig fotografeert en ook nog over een strak lichaam beschikt, met een dergelijke serie foto’s onder de arm bij hem was binnengestapt? En als de buurman dit had gedaan? Hoe bekijk ik eigenlijk zelf dit boek? Wat is eigenlijk de doelgroep?
Een frappant experiment.
Dit boek is tevens op woensdag 28 mei 2014 uitgebreid besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Het bestand staat hieronder.