Peter D’Hamecourt – Rusland in oorlog met zichzelf en de wereld. ISBN 978-90-5429-372-9, 319 pagina’s, € 19,99. Schoorl: Conserve 2014, inmiddels derde druk.
Beschrijving en analyse van de recente ontwikkelingen in Poetins Rusland met speciale aandacht voor Oekraïne.
De journalist en publicist Peter D’Hamecourt (1946) woont sinds 1989 in de Sovjet-Unie / Rusland en werkte daar onder meer voor het NOS Journaal. Hij is één van de belangrijkste Nederlandste duiders van de ontwikkelingen in Rusland en schreef daarover een aantal boeken, waaronder een biografie van de huidige Russische president Vladimir Poetin (zie http://bit.ly/1sXgBQq).
In dit boek beschrijft D’Hamecourt, na een korte inleiding, de ontwikkelingen in en rondom Rusland vanaf september 2013 t/m juli 2014, de maand waarin de MH17 van Malaysian Airlines uit de lucht werd geschoten boven het opstandige Oost-Oekraïne.
Een aantal zaken die onder meer uitgebreid aan de orde komen:
– Het enteren van de Arctic Summer, een actieschip van Greenpeace onder Nederlandse vlag, in internationale wateren, dat middenin het Nederlands-Russische vriendschapsjaar valt.
– Het Borodin-incident (Dmitri Borodin was een Russische ‘diplomaat’ in Den Haag die dronken werd opgebracht omdat hij zijn kinderen zou hebben mishandeld) en de reactie hierop (de inbraak bij en mishandeling van de Nederlandse diplomaat Onno Elderenbosch in diens Moskouse woning).
– De Russische homofobie en de recente wet die ‘propaganda van niet-traditionele relaties’ onder minderjarigen strafbaar stelt.
– De opstand en machtswisseling in Oekraïne, de annexatie door Rusland van de Krim en Poetins steun aan de separatisten in Oost-Oekraïne.
– De zaak Pussy Riot
– Poetins paradepaardje: De Olympische Spelen van Sotsji.
– Poetins greep op de Russische media (net als in Stalins tijd wordt men gehersenspoeld, leugens en halve waarheden horen bij de regeringsgezinde propaganda) en de rechtspraak, diens connecties met de onderwereld en het naar voren komen in het Russische openbare leven van steeds meer dubieuze figuren met zeer verwerpelijke meningen, waaronder stalinisten en extreme nationalisten. Het taalgebruik dat constant spreekt over de ‘fascisten’ en de ‘junta’ in Kiev.
– Poetins woede over het ‘verkwanselen’ van grote delen van de voormalige Sovjet-Unie door Michail Gorbatsjov en diens minister van Buitenlandse zaken Edoeard Sjevardnadze. Hij voelt zich omsingeld door de NAVO en wil de invloedssfeer van het Kremlin uitbreiden op het grondgebied van de voormalige Sovjet-Unie, vooral in landen met veel Russisch-sprekenden.
– Poetins volslagen gebrek aan empathie, zoals recent weer bleek uit zijn reactie op het neerhalen van de MH17. 1. Oekraïne is verantwoordelijk, want het had zijn luchtruim allang moeten sluiten voor de burgerluchtvaart. 2. De junta in Kiev heeft gekozen voor oorlog in Oost-Oekraïne en pleegt genocide daar. 3. Als er geen oorlog zou zijn was deze ramp nooit gebeurd. Poetins oproepen voor een staakt het vuren zijn genegeerd. 4. De opstandelingen hebben geen wapens om een vliegtuig op 10km hoogte neer te halen, het Oekraïense leger wel.
Als je dat allemaal leest word je er niet vrolijk van de dat is de auteur ook niet. In zijn epiloog wijst hij op het Russische avos-gedrag dat Poetin veelvuldig vertoont: je neemt op een roekeloze manier besluiten en blijft daarbij, hoewel de gevolgen negatief kunnen uitpakken of zelfs rampzalig zullen zijn. Misschien pakt het toch nog goed uit. ‘Zo lang Poetin aan de macht is zullen de weldenkende Russen zich moeten neerleggen bij het avos-gedrag van hun president. En de rest van de wereld kan hoog of laag springen, maar dat is de Russische werkelijkheid’.
Ik heb veel bijgeleerd over Rusland, Poetin en Oekraïne. Het enige wat ik miste was hoe de affaire-Snowden in het plaatje past. Maar misschien lezen we dat in een volgende publicatie van D’Hamecourt.
Een bijzonder verhelderend boek.
Dit boek is tevens op woensdag 25 september 2014 besproken in het programma Puur Cultuur op MeerRadio. Het geluidsbestand staat hieronder.