Guido Snel – Naar Istanbul. Stadsverhalengids. ISBN 978-90-295-8946-8, 336 pagina’s, € 24,95. Amsterdam: Arbeiderspers 2014.
Stadsportretten van Istanbul, geschetst uit onverwachte hoeken.
Guido Snel (1972) vestigt zich met zijn vrouw Nurnaz Deniz en hun 9-jarige zoon Batuhan voor een jaar in Istanbul. Hij wil de stad tot in de diepste krochten leren kennen en zijn lezers deelgenoot maken van alles wat deze bijzondere stad te bieden heeft.
Snel is vertaler, docent Europese letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en schrijver. Hij schreef samen met zijn van origine Turkse partner Ayla en Hugo, een liefde in Amsterdam. Het boek gaat over de liefde tussen twee mensen uit verschillende culturen, een gegeven waar beiden uit ervaring over konden schrijven.
Dit boek is, zoals de ondertitel aangeeft, een stadsverhalengids, wat iets anders is dan een praktische en snelle reisgids. Wie naar Istanbul op vakantie gaat, kan zich maar het best een handzame stadsgids aanschaffen, vol met adviezen en weetjes op architectonisch, culinair en kunstzinnig terrein, al die dingen waarnaar de immer gehaaste stedentrip-reiziger op zoek is.
Geen stadsgids dus, maar de lezer kan wél her en der in het boek op kleine stadskaartjes vinden welk stadsdeel in het desbetreffende hoofdstuk aan de orde is. Wat valt er zoal in te lezen?
De auteur ontmoet onder meer schrijvers, filosofen en dichters. Hij praat met hen en boekstaaft die gesprekken. Daarmee begeeft hij zich niet alleen op intellectueel hoog niveau: zijn ontmoetingen en gesprekken met de parkeerwachter bij zijn huis, met de kappers (er zijn in Istanbul drie kappers op iedere slager!), een taxichauffeur en verschillende voedselleveranciers zijn allemaal het noteren waard.
Snel schrijft over alles wat Istanbul te bieden heeft. Regelmatig voorziet hij zijn kleine verhalen van verstilde foto’s, sfeerfoto’s, geen kunstwerken maar kleine pastels in pixels. Tussen de gesprekken en poëtische sfeertekeningen door staan, in aparte kolommen in afwijkend gekleurde letters, ‘weetjes’ over de stad: over de Turkse filmindustrie, over James Bond in Istanbul, over de verschillende soorten wind (de lodos brengt warmte maar zorgt voor bronchitis en hoofdpijn, de poyraz brengt kou uit het noordoosten), over het onvertaalbare Turkse woord hüzün dat de melancholie en de weemoed van Istanbul verbeeldt zoals de fado dat doet in Lissabon en Porto, over de pikorde tussen de verschillende bewoners van de stad: in miljardairs de vierde ter wereld.
De schrijver heeft nog nooit zoveel vrouwen gezien met een nose job – een verbouwde neus – en volgespoten lippen. Daartegenover staat een zo grote groep die armoe lijdt dat het beschamend is om aan te zien. Ook de marathon van Istanbul komt aan bod, een vreemde marathon omdat er drie afstanden te lopen zijn: de klassieke 42,195 km, 15 km en 8 km, speciaal voor wandelaars. De duizenden deelnemers komen allemaal de beroemde Bosporusbrug over met een onvoorstelbare chaos tot gevolg.
Als de doorsnee Istanbul-reiziger weer thuis is, moet hij of zij het boek van Guido Snel ter hand nemen. Om na te dromen, na te genieten, om opnieuw in de sfeer van Istanbul onder te duiken. En al lezende in dit boeiende, mooi geschreven boek wil hij ongetwijfeld gauw weer terug naar die betoverende stad. Want hij vindt dan vast: ik heb te veel van Istanbul gemist. Ik heb de toeristische hoogtepunten gezien, maar ik moet binnenkort toch nog eens gaan kijken naar het ware gezicht van de stad.
Een heerlijk boek om Istanbul van binnenuit willen leren kennen voor wie helaas de tijd niet heeft om een jaar in de stad te gaan wonen om de couleur locale te aanschouwen.
Een prachtig boek voor reizigers die graag dromen.