Wim en Nikki Brands – De Nederlandse literatuur van de 21ste eeuw. De nieuwe schrijvers van het nieuwe millennium. ISBN 978-90-254-4509-6, 334 pagina’s, € 19,99. Amsterdam: Atlas Contact 2015.
Wim Brandts selecteerde met zijn dochter Nikki zestig schrijvers die debuteerden tussen 2000 en 2015. Het boek bevat van elke schrijver een kenmerkend fragment.
Al tien jaar spreekt Wim Brands (1959) in het VPRO-programma Boeken met schrijvers over hun nieuwe uitgaven. Een goede manier om lezers te informeren en interessante boeken te promoten. In dit boek is het Brandts er om te doen lezers te laten kennismaken met auteurs die na 2000 gedebuteerd hebben. De lijst raadplegend stuit je op enkele auteurs die inmiddels al bekend zijn geworden: Griet Op de Beeck, Hanna Bervoets, Peter Buwalda, Esther Gerritsen, Ernest van der Kwast, Gustaaf Peek, Marente de Moor, Ilja Leonard Pfeiffer (was al eerder bekend als dichter), Franca Treur en Robert Vuijsje.
Van elke gekozen auteur staat er ook een fragment dat zijn of haar werk typeert. Zo kun je het boek ook als een bloemlezing gebruiken en levert het veel leesplezier op. Het gaat natuurlijk om de kennismaking met het werk van de maar liefst zestig schrijvers: even proeven en als het naar meer smaakt het hele boek lezen. De samensteller heeft ook nog een hoofdstuk toegevoegd met korte biografieën.
In zijn inleiding zegt Brands dat het hem opvalt dat de lijst van gekozen auteurs opvallend veel jonge schrijfsters telt. Een vooroordeel over vrouwelijke auteurs is dat het gaat om navelstaarderige huiskamerproza, geschreven door jonge vrouwen die hun moderne leed uitventen – zoals opgevoed worden door gescheiden ouders. Brands denkt daar heel anders over, wat hem betreft gaat het om vitaal proza dat vrijmoedig is en waaruit niet zelden een groot gevoel voor zelfspot spreekt.
Zestig fragmenten van zestig verschillende schrijvers, een interessant gegeven. Leuk om ze te vergelijken. Direct dringt zich de vraag op: wat maakt een tekst nu literatuur? Veel teksten lijken op elkaar. Ze beschrijven meestal gewone, huiselijke situaties en ze bevatten banale gesprekken. Vaak spelen ze in Nederland en zijn de hoofdpersonen Nederlanders. Bij Ilja Leonard Pfeijffer is dat heel anders: De zondag was over Genua gevallen. De stad lag erbij als een vrouw met een zware verkoudheid die besloten had een dag in bed te blijven (zie ook https://www.leeskost.nl/?p=3498). Opvallend is ook het proza van Anneloes Timmerije, een fragmentje: Mijn ouders doen hun best om interesse te tonen in mij en daarom spelen we in het weekend gezinnetje. Dat betekent leuke dingen doen en vervolgens evalueren en analyseren. We zijn alle drie opgelucht als het weer maandag is. Timmerije schrijft met veel humor en het verhaal is origineel.
Andere schrijvers die positief opvielen: Gerbrand Bakker, Chrétien Breukers, Toine Heijmans, Roman Helinski, Jamal Ouariachi, Anton Valens, Niña Weijers, Wytske Versteeg, en Maartje Wortel. De al eerder genoemde bekende auteurs laten we buiten beschouwing.
Over smaak valt niet te twisten en we hebben met deze bundel te maken met de persoonlijke keuze van Wim en Nikki Brands. Zelf zouden we in sommige gevallen andere keuzes gemaakt hebben. Toch is er een mooie en waardevolle bundel samengesteld waar we leesplezier aan kunnen beleven en die kan helpen bij het vinden van nieuwe schrijvers waar we meer van willen lezen.
Een heel handige en amuserende bloemlezing van de nieuwste Nederlandse literatuur.