Roberto Costantini – Het kwaad vergeet niet. Vertaald uit het Italiaans (Il male non dimentica) door Miriam Bunnik & Mara Schepers. ISBN 978-90-284-2612-2, 267 pagina’s, € 19,95. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2015.
Het Kwaad wordt nooit vergeten en uiteindelijk bestraft.
In de zomer van 2011 worden voor de kust van Civitavecchia op een schip de lichamen gevonden van een jonge vrouw en haar dochtertje. ‘Een familiedrama met zelfmoord’, denkt de politie aanvankelijk. Maar sommige aanwijzingen duiden op moord en de zaak wordt in onderzoek genomen.
De opdracht komt op het bureau van commissaris Michele Balistreri. Deze snakt naar zijn pensioen, is onverschillig, heeft nergens interesse meer voor en is de verpersoonlijking van de lethargie en apathie.
Vroeger was hij anders. Maar een ernstige fout bij een vroeger onderzoek – toen Balistreri per se een WK-wedstrijd wilde zien en daardoor een moordenaar miste, plús de traumatische gebeurtenis uit zijn jeugd in Tripoli, toen zijn moeder zelfmoord pleegde, hebben hem lamgeslagen.
En nu, bij deze bootmoord, blijkt opeens dat zijn moeder, jaren geleden, óók geen zelfmoord pleegde maar net als deze twee doden werd vermoord. Dat maakt de moord uit 2011 uitermate gecompliceerd.
Via terugblikken in de tijd, naar 1969 en zelfs al naar 1962 ontvouwt zich een netwerk van misdaad. Commissaris Balistreri heeft zijn traumatische verleden nooit kunnen begraven, nu lijkt hij de daders van de moord op zijn moeder alsnog op het spoor te komen. En de daders hem… Waaruit blijkt dat, hoezeer de historie feiten ook verdoezelt en verdraait, het kwaad toch nooit vergeten wordt en uiteindelijk bestraft.
Roberto Costantini (1952) is ingenieur en business consultant. Hij werkt als hoogleraar in Rome. Hij schreef een trilogie – te samen ruim 1000 pagina’s – over het Kwaad, waarvan dit het derde deel is. De eerste delen heten Jij bent het kwaad en De wortels van het kwaad.
In deze trilogie beschrijft hij de jonge geschiedenis van zijn land. Tot 1969 was Italië koloniaal heerser over het huidige Libië. Op 31 augustus 1969 vond er een staatsgreep plaats waarbij de jonge legerofficier Khadaffi de macht in dat land overnam.
Precies in díe nacht, viel – in de trilogie – de moeder van de toen 16-jarige Michele Balistreri van de klif. Haar ‘zelfmoord’, zo blijkt veel later, had politieke achtergronden. Is dat bij deze moord ook het geval?
Dat Balistreri in 2011, ruim 40 jaar later, een bijna identieke moord moet onderzoeken haalt zijn verleden boven en confronteert hem met veel oud zeer dat invloed heeft gehad op zijn latere leven. Het grijpt hem hevig aan om het kwaad in de ogen te kijken.
De machtsovename van Khadaffi, het gevecht om oliebelangen, de strijd tussen de Arabieren en de huurmoordenaars tegen de berbers…, Costantini heeft een beeldend taalgebruik dat de situatie ongetwijfeld naar waarheid weergeeft en die waarheid is gruwelijk en angstaanjagend hard.
Een boek als dit is natuurlijk geen jongemeisjesverhaal, dat is niet ter discussie. Maar dit boek kent, – al zijn de situaties er zeker naar – wel heel harde passages. Daar moet je als lezer mee leven.
Dan het onderwerp ’trilogie’. Dit boek is wel en niet ‘los’ te lezen. Ik heb om de draad goed op te pakken gegoogled waarover deel I en II gingen. Zonder dat hulplijntje had ik mijn weg niet gevonden in dit deel III. Een kleine moeite, maar mijns inziens, wel nodig. Met dat hulpmiddel is deel III wél apart te lezen. Als deze recensie u aanspreekt is dat een goede reden om de hele trilogie te lezen.
Knap geconstrueerd, goed geschreven verhaal voor hardliners.