Uwe Timm – De ontdekking van de curryworst. Vertaald uit het Duits (Die Entdeckung der Currywurst) door Gerrit Bussink. ISBN 978-90-5759-286-X, 172 pagina’s, € 17,00. Amsterdam: Podium 2005, herdruk 2016.
Hoe Duitslands nationale lekkernij bij toeval ontstond.
Met name in Noord-Duitsland is de curryworst erg populair. Hij is in vele kraampjes en snackbars te koop voor een bescheiden bedrag en voor velen een plezierige en regelmatige invulling van hun snackmoment. Toch bestaat deze worst nog helemaal niet zo lang. Over de ontstaansgeschiedenis ervan gaat dit boekje.
Dr. Uwe Timm (1940) promoveerde als filosoof en is sindsdien schrijver. Hij is bekend van het boek Mijn broer bijvoorbeeld en zijn werk werd veelvuldig bekroond. Dit boek is verfilmd.
Het is meer dan twaalf jaar dat ik voor het laatst bij de kraam van mevrouw Brücker een curryworst heb gegeten. Zo begint het boek. De ik-figuur, die mevrouw Brücker net na de oorlog in Hamburg leerde kennen, weet haar met veel moeite te achterhalen in een gemeentelijk bejaardentehuis. Hij had ooit vernomen dat zij de curryworst zou hebben uitgevonden.
Na enig aandringen is mevrouw Brücker bereid het verhaal te vertellen, mits zij van taart wordt voorzien. Haar verhaal begint in het Hamburg van de laatste, chaotische dagen van de Tweede Wereldoorlog. Lena Brücker, een alleenstaande vrouw met een man aan het front, komt bij toeval Hermann Bremer, bootsman bij de marine tegen. Ze neemt hem mee naar haar huis, waar ze ondanks de slechte voedselvoorziening iets lekkers kook en al snel belanden ze samen in bed. De zevenentachtig jarige vrouw herinnert zich: Op de een of andere manier had hij nieuwsgierige handen, zei ze, nee, niet onaangenaam, integendeel. Hij was echt een goede minnaar…Hij nam de tijd. We lieten ons lang voortdrijven. En hij kon heel vaak. Nou ja, en toen klonk er een lichte aarzeling in haar stem, ook heel verschillend.
Bremer blijft en wordt daarmee deserteur, wat levensgevaarlijk is omdat de oorlog nog niet is afgelopen. Na de capitulatie vertelt Lena hem nog een tijdje niet dat hij zich weer vrij kan bewegen, want ze vindt het fijn om hem bij zich te houden. Als Hermann eindelijk door heeft dat hij weg kan laat hij zijn uniform achter. Dan komt Lena’s echtgenoot ‘Gary’ terug van het front. Vergeleken met Bramer is hij een slechte minnaar. Als zij tussen diens vuile was een damesslipje tegenkomt, zet zij hem buiten de deur. Hoe Lena zich tot een zakenvrouw ontwikkelt en bij toeval de curryworst ontdekt moet u zelf maar lezen.
Het is een verrukkelijk verhaal dat prachtig de hypocrisie van sommige mensen laat zien. De ene dag roepen ze nog luid Heil Hitler en de volgende dag spelen ze mooi weer tegen de Britten. Dat opportunisme loont ook nog: snel zitten ze weer op sleutelposities. Er komen prachtige figuren in voor, zoals de kantinekok Holzinger, die er altijd voor zorgde dat hoge nazi’s maag- en darmklachten van zijn voedsel opliepen.
Dit boek is niet voor niets verfilmd. Het is opnieuw uitgebracht nu Duitsland in de Boekenweek 2016 centraal staat. Terecht, want het leest plezierig en het is dus goed vertaald. Het is ook spannend, want de lezer blijft benieuwd waar nou die beroemde curryworst vandaag komt. En de sfeertekening van het Hamburg aan het eind van de oorlog en direct daarna is magistraal.
Ik heb het met veel plezier gelezen.