Philip Kerr – De schaduw van de stilte. Vertaald uit het Engels (The other side of silence) door Jan Pott. ISBN 978-90-225-7666-3, 368 pagina’s, € 19.99. Amsterdam: Boekerij 2016.
Spionnen en oorlogsmisdadigers op oorlogspad.
De beroemde speurder Bernie Gunther denkt eindelijk onder valse naam een rustig leven te leiden als conciërge van een hotel aan de Riviera. Dit is hem niet gegund wanneer allerlei lieden uit zijn Duitse verleden opduiken en hem willen confronteren met zijn vroegere identiteit als politieman en privédetective.
Naast Gunther is de belangrijkste personage de bekende auteur William Somerset Maugham. Deze homoseksuele romancier wordt ernstig gechanteerd met compromitterende naaktfoto’s. Dit blijkt echter nog maar het begin te zijn van een strijd tussen de Engelse en de Russische contraspionage.
Philip Kerr, de schrijver van vele succesvolle historische thrillers, staat met dit nieuwste boek garant voor een thriller waarin zowel misdaden onder de nazi’s als gebeurtenissen tijdens de Koude Oorlog van de jaren vijftig tot leven komen. Kerr werd beroemd door zijn Berlijnse Trilogie die hij in 1991 afrondde, waarin hij een Duitsland schildert dat wij gelukkig niet meer kennen. De boeken met Gunther zijn uitstekend ‘los’ te lezen. Je wordt er alleen maar nieuwsgierig van naar de overige delen (dit is al weer het elfde).
Met dezelfde verve beschrijft hij de jaren vijftig. In Engeland riskeert men als homoseksueel een gevangenisstraf en de wereld vreest een nieuwe wereldoorlog door de nu bijna vergeten Suezcrisis. Duitsland is weliswaar verslagen en ligt half in puin, maar in Europa lopen nog allerlei ex-nazi’s rond met een inktzwart verleden.
Waar men misschien een scheiding ziet tussen de val van het Derde Rijk en het begin van de Koude Oorlog weet de schrijver door goed gedoseerde flash-backs deze periodes aaneen te smeden tot een buitengewoon spannende tijd waarin historisch verantwoord allerlei misdadigers uit het Duitse verleden opduiken om hun smerige werk aan de Franse Côte d’Azur nog eens dunnetjes over te doen. Zoals in een echte spionagethriller betaamt wordt de lezer voortdurend op het verkeerde been gezet. De spanning is tot de laatste bladzijden op stoom met de vraag of de veroorzaker van de grootste scheepsramp ooit, het tot zinken brengen op 30 januari 1945 van de Wilhelm Gustloff met 9400 slachtoffers, z’n gerechte straf zal kunnen ontlopen.
Behalve de prettige afwisseling van subtiele suspense en grof geweld zit de kracht van het boek in de controleerbare historische context. De schrijver geeft achterin een extra hoofdstuk waarin de voorkomende historische gebeurtenissen en personen nader worden verklaard.
Overigens is Kerr niet vies van wat koketteren met weetjes en citaten. Zo heeft hij het zonder enige verwijzing over het gluren door het sleutelgat bij het gastmaal van Trimalchio. Een dergelijke literaire verwijzing is alleen leuk als je het werk van de Romeinse schrijver Petronius kent. En waar komt het citaat vandaan De rijken hebben tijd om te neuken. De armen hebben alleen tijd om erover te lezen… ?
Verder moet opgemerkt worden dat, zoals zo vaak bij ingewikkelde plots, de schrijver aan het slot van het boek nogal wat bladzijdes nodig heeft om alle losse eindjes netjes af te werken. Maar dit weegt gemakkelijk op tegen het voordeel dat de lezer zich feitelijk geplaatst voelt in een bijzondere tijd die nog maar net voorbij is.
Een intens en prachtig boek.
Aan dit boek is tevens speciale aandacht besteed tijdens het programma Zomeravond van MeerRadio op maandag 18 juli 2016. Het geluidsbestand kunt u hieronder aanklikken.